به پایان کار دورۀ شانزدهم شورای ملی افغانستان کمتر از یک هفتۀ دیگر وقت مانده است، اما تعلل در اصلاح نظام انتخاباتی افغانستان سبب تاخیر در برگزاری انتخابات پارلمانی شده است.
کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان گفته است که برای برگزاری انتخابات پارلمانی به ۸۰ میلیون دالر نیاز است و به گفتۀ مقام های آن کمیسیون در صورت برگزاری همزمان انتخابات شوراهای ولسوالی هزینۀ برگزاری انتخابات به حدود ۱۱۰ میلیون دالر بلند خواهد رفت.
نور احمد نور، سخنگوی کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان به صدای امریکا گفت که تا هنوز هیچ پولی از سوی حکومت در اختیار کمیسیون یاد شده قرار نگرفته است. او افزود که کشور های کمک کننده تنها تا پایان سال ۲۰۱۴ به تمویل مصارف انتخابات افغانستان تعهد کرده بودند.
آقای نور می گوید که در آخرین صحبت هایی که با رئیس جمهور محمد اشرف غنی صورت گرفت، حکومت وعدۀ فراهم آوری هزینۀ برگزاری انتخابات را داد، اما به باور آقای نور به نظر نمی رسد که این پول به زودی در اختیار کمیسیون مستقل انتخابات قرار گیرد.
نبود بودجه برای برگزاری انتخابات توأم با انتقاد هایی در مورد دوام کار پارلمان کنونی افغانستان نیز است. شماری از منتقدان ادامۀ کار ولسی جرگه را فراتر از مهلت تعیین شده در قانون – اول سرطان- غیرقانونی می پندارند و به برگزاری هرچه زودتر انتخابات پارلمانی تاکید می کنند.
جانداد سپین غر، رئیس شبکۀ جامعۀ مدنی برای انتخابات افغانستان یا اکسین با تاکید بر اصلاح نظام انتخاباتی می گوید که به هر صورتی که شده است باید انتخابات پارلمانی برگزار شود.
آقای سپین غر می گوید که اصلاح نظام انتخاباتی و مدیریت درست از این روند می تواند هزینۀ برگزاری انتخابات را حتا به کمتر از نصف رقم پیشنهاد شده تقلیل دهد.
از دید آقای سپین غر اگر از منابع موجود حکومت چون کارمندان معارف و قوای مسلح در قسمت برگزاری انتخابات و تدارکات آن کار گرفته شود، با صرف پول اندک می توان انتخابات همه شمول را برگزار کرد.
در یک دهۀ گذشته در افغانستان شش بار انتخابات - چهار دور انتخابات ریاست جمهوری و دو دور انتخابات شورای ملی - برگزار شده است که به گفتۀ مقام های کمیسیون مستقل انتخابات در هر دور بین ۱۲۰ تا ۱۵۰ میلیون دالر مصرف شده است.
در همین حال رمضان بشردوست عضو ولسی جرگۀ افغانستان می گوید که اگر قرار باشد محصول برگزاری انتخابات شورای ملی، نظیر دور پانزدهم و شانزدهم پارلمان را به بار آرد، حتا یک افغانی هم صرف برگزاری انتخابات نشود.
آقای بشردوست می گوید که حتا در جلسات بسیار مهم ولسی جرگه که در مورد مسایل حیاتی رایگیری باید صورت گیرد، نصاب تکمیل نبوده و به گفتۀ وی شماری از وکلا در جریان چهار سال حتا یکبار در جلسات ولسی جرگه حضور نداشته اند.
اختلاف نظر رهبران حکومت وحدت ملی و تعلل در تشکیل کمیسیون اصلاح نظام انتخاباتی، دلیل عمدۀ تاخیر در برگزاری انتخابات پارلمانی می باشد. بهرحال آگاهان تاکید می کنند که بیش از هر اقدام دیگر باید نخست نظام انتخاباتی افغانستان اصلاح شود، تا هم زمینه برای برگزاری انتخابات پارلمانی مساعد شود و هم در آینده هزینۀ مالی انتخابات به گونۀ درست مدیریت شود.
