مرکز خبرنگاران افغانستان گزارشی را در مورد وضعیت آزادی رسانه‌ها و خبرنگاران در افغانستان درسال ۲۰۲۴ به نشر رسانده که نشان می‌دهد روند سرکوب آزادی رسانه‌ها در این سال تشدید شده و هشت درصد در مقایسه با سال ۲۰۲۳ افزایش یافته است.
این نهاد حامی خبرنگاران و رسانه‌های افغانستان گفته است که در ۱۲ ماه گذشته ۱۸۱ رویداد نقض حقوق رسانه‌ها و خبرنگاران از جمله توقف ۱۸ رسانه و بازداشت بیش از ۵۰ خبرنگار را ثبت کرده است.
در این گزارش که روز پنجشنبه ۲۶ دسمبر (ششم جدی) نشر شد، آمده است که در سال ۲۰۲۴ روند سرکوب آزادی رسانه‌ها در افغانستان در سایه سیاست رسانه‌ای مبهم حکومت طالبان با شدت و گستردگی بیشتری ادامه یافت.
به گفتۀ مرکز خبرنگاران افغانستان، وزارت اطلاعات و فرهنگ به عنوان نهاد اصلی اداره حاکم در امور مرتبط با رسانه‌ها و خبرنگاران به حاشیه رفته و اجرایی شدن قانون جدید امر به معروف و نهی از منکر، به محتسبان این اداره اختیارات وسیعی داده تا با اتکا به این قانون بایدها و نبایدها را برای مردم از جمله کارکنان رسانه‌ها تعیین کنند.
رهبر طالبان در ماه اسد سال روان قانون امر به معروف و نهی از منکر را تصویب کرد که در آن محدودیت‌هایی بر رسانه‌ها نیز وضع شده و به محتسبان طالبان دستور داده شده است تا مانع نشر مطالبی شوند که عکس‌های زنده‌جان در آن باشد.
سپس وزارت امر به معروف و نهی از منکر طالبان به تاریخ ۱۴ اکتوبر (۲۳ میزان) تعهد کرد که قانونی را تطبیق خواهد کرد که رسانه‌ها را از پخش تصاویر زنده‌جان‌ها منع می‌کند. هرچند به گفتۀ مقام‌های این وزارت، این قانون به گونهٔ تدریجی تطبیق خواهد شد.
یافته‌های مرکز خبرنگاران افغانستان نشان می‌دهد که مقام‌های طالبان در سال ۲۰۲۴ کم از کم هفت دستورالعمل تازه را به رسانه‌ها ابلاغ کرده اند در حالی که شمار این دستورالعمل‌های در سال ۲۰۲۳، چهار مورد بود.
پیش از این، از زمان بازگشت دوباره طالبان به قدرت، مقام‌های اداره حاکم کم از کم ۱۵ دستورالعمل به رسانه‌ها ابلاغ کرده بودند که طیف وسیعی از امور مرتبط با رسانه‌ها، از جمله منع حضور زنان در رسانه‌های تحت پوشش اداره حاکم از جمله رادیو و تلویزیون ملی، تا ممنوعیت پوشش تظاهرات، ممنوعیت موسیقی، چگونگی حضور و پوشش زنان در رسانه‌ها، ممنوعیت نقش آفرینی زنان در نمایش‌نامه‌ها و برنامه‌های سرگرمی تلویزیونی، ممنوعیت مصاحبه با مخالفان اداره حاکم، ممنوعیت پخش تلویزیون‌های بین‌المللی از طریق رسانه‌های افغانستان، ممنوعیت نشر فلم و سریال، ممنوعیت نقد مسوولان طالبان و ممنوع بودن همکاری با رسانه‌های "تبعیدی" را در برمی‌گیرد.
یافته‌های مرکز خبرنگاران افغانستان نشان می‌دهد که خبرنگارانی که این دستورها را نادیده گرفتند، تهدید و یا زندانی شده‌اند و یا رسانه‌هایی که نسبت به آن‌های بی‌پروایی کردند با اقدام‌های تنبیهی از جمله منع فعالیت موقت یا دایمی مواجه شده‌اند.
در گزارش سالانه مرکز خبرنگاران افغانستان آمده است که ردیاب آزادی رسانه‌ها در این نهاد در سال ۲۰۲۴، ۱۸۱ رویداد نقض حقوق رسانه‌ها و خبرنگاران را ثبت کرده است که شامل ۱۳۱ مورد تهدید و ۵۰ مورد بازداشت خبرنگاران می‌باشد که از آن جمله کم از کم پنج تن به حبس از دو سال تا پنج سال محکوم شده‌اند.
افغانستان در گزارش سالانهٔ خبرنگاران بدون مرز که به تاریخ ۱۲ دسمبر (۲۲ قوس) نشر شد، از رهگذر آزادی رسانه‌ها با ده‌ها رده افت در مقایسه با سال گذشته، در میان ۱۸۰ کشور و قلمرو جهان در ردۀ ۱۷۸ قرار گرفت.
طالبان پس از تسلط مجدد بر افغانستان، محدودیت‌های فراوانی را بر رسانه‌ها وضع کرده و وضعیت مانند حاکمیت نخست این گروه در حال سمت و سو یافتن است. طالبان در حاکمیت نخست خود بین سال‌های ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ نشرات تلویزیونی و تصویربرداری را به کلی منع کرده بودند.
زمانیکه طالبان در ۱۵ اگست ۲۰۲۱ قدرت را در افغانستان دوباره در دست گرفتند، حدود ۸۴۰۰ رسانه در آن کشور فعالیت داشت، اما بر اساس گزارش سازمان گزارشگران بدون مرز، در جریان سه سال حاکمیت طالبان، حدود ۳۰۰۰ رسانه در افغانستان از فعالیت باز مانده اند.
گروه