حسین امیر عبداللهیان، وزیر امور خارجۀ ایران می‌گوید که این کشور بدون تشکیل حکومت فراگیر حکومت طالبان را به رسمیت نشناخته و این امر سبب دلخوری این گروه شده است.
او در مصاحبه‌ای با تلویزیون صدا و سیمای ایران گفته است که تهران واضح به طالبان گفته است که همۀ افغانستان پشتون‌ها و طالبان نیستند و این موضوع را نمی‌تواند نادیده بگیرد.
امیر حسین عبداللهیان گفته است که طالبان بخشی از واقعیت افغانستان استند، اما واقعیت دیگری نیز در این کشور وجود دارد که متشکل از اقوام دیگر اند و طالبان باید در این رابطه نیز کارها را انجام دهند.
وزیر امور خارجۀ ایران گفته است: "ما در حوزه سیاسی طالبان را بدون تشکیل دولت فراگیر به رسمیت نشناخته ایم این البته باعث دلخوری‌هایی از سوی آنها هم است".
امیر عبداللهیان افزود که به امیرخان متقی، سرپرست وزارت خارجۀ حکومت طالبان به صراحت گفته است که هیچ گروهی در افغانستان بدون مشارکت سایر اقوام نتوانسته است یک نظام سیاسی پایدار را مدیریت کند و این موضوع یک ضرورت برای افغانستان است و طالبان نباید آن را به تعویق بیندازند.
وزیر خارجۀ ایران گفته است که اگر تهران برای تامین ثبات و امنیت در چارچوب یک حکومت فراگیر در افغانستان تلاش نکند، با نگاه به وضعیت همسایگی و بافت جمعیتی افغانستان، ایران شاهد سیل مهاجرین افغان خواهد بود و برای آن کشور مشکل ایجاد خواهد کرد.
او تاکید کرده است که ایران علاقمند وضعیت سیاسی در افغانستان است که رضایت مردم این کشور فراهم شود.
عبداللهیان با بیان اینکه ایران به دلیل همسایگی لایحه‌های مختلفی از همکاری با حکومت طالبان دارد، گفته است که هرگونه تحول در افغانستان، امنیت و وضعیت اجتماعی ایران را متاثر خواهد کرد.
او تاکید کرده است: "هرگونه بی‌ثباتی در افغانستان تاثیر مستقیم بر مناطق مرزی ما می‌تواند بگذارد ضمن اینکه ورود گسترده آوارگان افغانی به داخل جمهوری اسلامی ایران و داخل مرز‌های ما یکی از چالش‌های جدی ما است".
گسترش تروریزم
در بخش دیگر این گفتگو، وزیر امور خارجۀ ایران گفته است که گسترش تروریزم در افغانستان – تحت حاکمیت طالبان – قابل انکار نیست.
او افزود: "امروز که سران داعش و نیرو‌های کارکشته داعش از عراق، سوریه، بخش‌هایی از لیبی در این ماه‌ها منتقل شده اند داخل افغانستان این اتفاقاً یکی از چالش‌های مقابل هیات‌های حاکمه فعلی و طالبان در افغانستان است".
این در حالی است که مقامات ایالات متحده امریکا به تاریخ اگست ۲۰۲۲ کشته‌شدن ایمن الظواهری، رهبر شبکۀ القاعده را در اثر حملۀ طیارۀ بی‌پیلوت قوای هوایی امریکا در کابل و همچنان در ماه جون امسال، ثناالله غفاری رهبر شاخۀ خراسان داعش که به شهاب المهاجر نیز معروف بود، در عملیات طالبان در ولایت کنر کشته شدند.
پیش از این، رهبران هند و پاکستان به تاریخ چهارم جولای (۱۳ سرطان) نگرانی‌های خود را در مورد افغانستان با نشست سران سازمان همکاری شانگهای شریک کرده و خواستار جلوگیری تهدید ناآرامی‌ها در منطقه شدند.
نرندرا مودی، صدر اعظم هند، در این نشست هشدار داد که افغانستان "مبنای گسترش بی‌ثباتی" است و افزود که وضعیت افغانستان بر امنیت همۀ کشورهای عضو سازمان همکاری‌های شانگهای تاثیر گذاشته است.
مودی بدون ذکر نام هیچ کشوری گفت که برخی از کشورها از دهشت افگنی فرامرزی به نفع خویش استفاده می‌کنند. او تاکید کرد که از خاک افغانستان نباید برای راه اندازی حملات دهشت‌افگنی در کشور های همسایه استفاده شود.
در این نشست مجازی، شهباز شریف، صدر اعظم پاکستان، نیز گفت: "...حکومت موقت افغانستان باید گام‌های مستحکمی بردارد تا تضمین کند که از خاک این کشور برای فعالیت‌های تروریستی هیچ گروهی استفاده نمی‌شود."
این در حالی است که طالبان بارها تاکید کرده اند که به کسی اجازه نمی‌دهند تا از خاک افغانستان علیه کشوری دیگر استفاده کند.
حقابۀ دریای هلمند
وزیر امور خارجۀ ایران در بخش دیگر از صحبت‌هایش به حقابۀ این کشور از آب دریای هلمند اشاره کرد و گفت که تهران طی ماه‌های گذشته به گونۀ جدی این موضوع را پیگیری کرده است.
امیر عبداللهیان گفت که ایران خواستار تطبیق معاهدۀ ۱۳۵۱ است و حکومت طالبان گرچه می‌گوید به آن متعهد است، اما گام عملی در این راستا بر نداشته است.
او با بیان اینکه طالبان به قول شان در این خصوص عمل نکردند، گفت که در نتیجۀ گفتگوها دوجانب روی اعزام هیات تخنیکی ایران به بند کجکی و بازدید از میزان آب در آنجا و امکان‌سنجی میزان آب و بررسی مسیر انتقال آن از جانب ایران توافق کردند.
وزیر خارجۀ ایران تاکید کرد: "ما هم به صراحت به آنها (طالبان) گفته ایم که اگر می‌گویید آبی نیست، با روش‌های فنی متخصصین ما باید تایید کنند. صرف کلام سیاسی شما برای ما ملاک نیست ضمن اینکه این واقعیت را هم ما درک می‌کنیم ممکن است در یکسال کم آبی یا خشکسالی باشد در یک سال پرآبی باشد، ولی این حقآبه موضوع جدی ما است".
همچنان او گفت که در زمینه اعزام هیات تخنیکی بین سفارت ایران و حکومت طالبان یادداشت‌هایی تبادل شده است و روی زمان آن توافق صورت گرفته است.
عبداللهیان بدون ارایه جزییات گفت که به زودی هیات تخنیکی ایرانی برای بازدید از بند کجکی و مذاکره با جانب طالبان به افغانستان سفر خواهد کرد.
افغانستان و ایران در سال ۱۳۵۱ تفاهمنامۀ توزیع آب هلمند را امضا کردند که بر اساس آن افغانستان باید سالانه ۸۱۷ میلیون متر مکعب آب دریای هلمند را به ایران بدهد.
در این حال، طی سال‌های اخیر سدهای برق در امتداد این دریا ساخته شده و از سوی دیگر بیشتر مناطق افغانستان از جمله ولایات جنوب غربی و جنوبی چندین سال است که تحت تاثیر خشکسالی مداوم قرار دارند و سطح آب به مقدار زیاد کاهش یافته است.
حکومت‌های پیشین افغانستان گفته بودند که در سال‌های گذشته به دلیل چهار دهه جنگ و عدم مدیریت آب در افغانستان، سالانه حدود ۲.۵ میلیارد متر مکعب آب به ایران سرازیر شده و این بیشتر از میزانی است که در معاهده تعیین شده است.
