مدیر مسوول یک رادیو در ولایت لوگر می‌گوید که قبل از نشر هر چیز، آن را دوباره چک می‌کند تا مطمین شود که هیچ چیزی علیه طالبان و در تضاد با پالیسی‌های این گروه در محتوای نشراتی موجود نباشد.
بررسی شدید محتوا یکی از تغییراتی است که پس از به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان، در کار خبرنگاران افغان الزامی شده است.
این خبرنگار افغان که نخواست نامش در گزارش گرفته شود، حدود ۱۰ سال در رسانه‌ها کار کرده و اکنون مدیر مسوول یک رسانۀ رادیویی در لوگر است.
او گفت: "ما در ترس کار می‌کنیم...خبرهای روزانه را که تهیه می‌کنیم، بار دوم و سوم به این خاطر چک می‌کنیم که می‌ترسیم خدا نخواسته با نظام فعلی در تضاد نباشد - برای ما مشکل ایجاد نکند برای رسانه و همکاران ما مشکل ایجاد نکند."
از زمانی که طالبان سه سال پیش قدرت را در افغانستان دوباره به دست گرفتند، نظارت را بر آنچه که رسانه‌ها می‌توانند یا نمی‌توانند نشر کنند، سخت‌تر کرده و محدودیت‌ها بر رسانه‌ها را افزایش داده اند. اما همه قوانین به وضوح تنظیم نشده اند و خبرنگاران در معرض خطر بازداشت خودسرانه یا لغو مجوز قرار دارند.
گل محمد گران، رییس بخش افغانستان انجمن خبرنگاران و فورم ژورنالستان آسیای جنوبی، گفت که "آزار و اذیت سیستماتیک" رسانه ها توسط طالبان به این معنی است که "برای خبرنگاران انجام وظیفهٔ شان در ارایۀ خبرها و اطلاعات به شهروندان آسان نیست."
مدیر مسوول این رسانه در لوگر گفت: "مثلاً اگر یک حادثه امنیتی رخ می‌دهد یا یک تغییر سیاسی اتفاق می‌افتد یا موضوع دیگری اتفاق می افتد یا مردم ولسوالی انتقاد می‌کنند یا صدای خود را بلند می‌کنند، در کل ممانعت وجود دارد، مخصوصاً از طرف ادارهٔ استخبارات آنان و اجازه داده نمی‌شود که خبرنگاران این مشکلات را انعکاس بدهند."
سازمان خبرنگاران بدون مرز می‌گوید که محدودیت‌ها منجر به کاهش قابل توجه آزادی مطبوعات در افغانستان شده است.
بر اساس شاخص آزادی مطبوعات در جهان که توسط سازمان خبرنگاران بدون مرز تهیه شده، افغانستان در میان بدترین کشورها برای خبرنگاران رده بندی شده است. بر اساس گزارش این نهاد زیر عنوان "شاخص آزادی مطبوعات در جهان - ژورنالیزم در سال ۲۰۲۴ زیر فشار سیاسی" افغانستان از رهگذر آزادی مطبوعات از میان ۱۸۰ کشور در جایگاه ۱۷۸ قرار گرفته است.
افغانستان در سال ۲۰۲۱ درست قبل از تسلط مجدد طالبان، در رده بندی شاخص آزادی مطبوعات سازمان خبرنگاران بدون مرز در ردهٔ ۱۲۲ قرار داشت.
سخنگوی طالبان به درخواست صدای امریکا برای اظهار نظر پاسخی نداد. اما طالبان قبلاً گفته بودند که اگر رسانه‌ها از قوانین و ارزش‌های اسلامی کشور پیروی کنند، آزادی نامحدود و حمایت حکومت را دارند.
کاهش خبرنگاران
لوگر نیز مانند سایر ولایات به دلیل مشکلات مالی و سیاسی با کاهش شمار خبرنگاران روبرو بوده است.
این خبرنگار رادیو گفت که در ولایت لوگر تنها ۳۰ خبرنگار کار می‌کند که مرد بوده و در پنج رادیوی غیر حکومتی کار می‌کنند. این آمار ۵۰ در صد کاهش را نسبت به سال ۲۰۲۱ نشان می‌دهد.
این کاهش روندی است که در سراسر افغانستان دیده می شود. بر اساس گزارش سازمان خبرنگاران بدون مرز، در سه ماه اول تسلط طالبان در سال ۲۰۲۱، ۴۳ درصد از رسانه ها بسته شدند و بیش از دو سوم از ۱۲ هزار کارمند رسانه‌ها شغل خود را از دست دادند. خبرنگاران زن از جمله کسانی اند که بیشترین آسیب را دیده اند.
تنها چند خبرنگار زن با رعایت قوانینی که باید صورت خود را در تلویزیون بپوشانند و بدون محرم شرعی سفر نکنند، در این حرفه باقی مانده اند.
یک خبرنگار و عضو یک گروه نظارت بر رسانه‌ها در افغانستان که خواست نامش فاش نشود، گفت که علاوه بر این، زنان از دسترسی به منابع رسمی محروم هستند. برخی گفته اند که خبرنگاران زن اجازه ورود به کنفرانس‌های خبری و ساختمان های دولتی را ندارند.
این خبرنگار رادیو گفت که در بیشتر ولایات به ویژه در ولایات جنوبی و شرقی هیچ خبرنگار زن وجود ندارد. او افزود که محدودیت‌های شدید طالبان، همراه با مشکلات اقتصادی، کار زنان را در بخش رسانه‌ای دشوار کرده است.
ادامۀ تهدیدها و بازداشت‌ها
شمار زیادی از خبرنگاران پس از تسلط مجدد طالبان در اگست ۲۰۲۱ از افغانستان فرار کرده اند. کسانی که هنوز در کشور کار می‌کنند این کار را تحت فشار فزاینده‌ای انجام می‌دهند.
در چند ماه گذشته هیچ موردی از کشته شدن خبرنگاران وجود ندارد. اما تهدیدها، بازداشت‌ها و فشارها بر خبرنگاران ادامه دارد و خبرنگاران در محیط پر از ترس کار می‌کنند.
مرکز خبرنگاران افغانستان در ۱۲ ماه گذشته ۱۸۱ مورد تخلف رسانه‌ای را ثبت کرده است که شامل ۱۳۳ مورد تهدید، تعلیق چندین مجوز و ۴۸ مورد بازداشت می‌باشد.
اما این نهاد ناظر گفته است که تغییر مثبت در سال سوم حکومت طالبان، کاهش تعداد حملات هدفمند به خبرنگاران است.
نبود پالیسی‌های مشخص برای خبرنگاران
بخشی از مشکل رسانه‌های افغانستان نبود پالیسی‌های واضح در بخش رسانه‌ها است.
یک ماه پس از به دست گرفتن قدرت، طالبان ۱۱ دستور را برای رسانه‌ها در افغانستان صادر کرد که به گفته ناظران و خبرنگاران، برنامۀ طالبان برای کنترول و سانسور خبرها و اطلاعات بود.
سخنگوی طالبان در چندین نوبت گفته است که قانون رسانه‌ها در حکومت پیشین به قوت خود باقی است.
اما یک خبرنگار مقیم کابل که خواست هویت‌اش فاش نشود، به صدای امریکا گفت که طالبان در مورد پالیسی‌های رسانه‌ای خود روشن نیستند.
این روزنامه نگار گفت: "اینکه کار تحت حاکمیت طالبان بسیار دشوار است، دلیلش این است که هیچ قانونی وجود ندارد. برای یک خبرنگار دشوار است که بداند طالبان چگونه به محتوا واکنش نشان می‌دهند، زیرا بسیاری از ادارات طالبان درگیر برخورد با رسانه‌ها هستند."
سازمان خبرنگاران بدون مرز نیز نبود پالیسی‌های واضح در قبال رسانه‌ها را مشکل اساسی خبرنگاران خوانده است.
این سازمان می‌گوید: "وضعیت به‌ویژه برای خبرنگارانی که دستورالعمل‌های زیادی از بخش‌های مختلف حکومت دریافت می‌کنند، گیج‌کننده است."
باوجود محدودیت‌ها، گل محمد گران، رییس بخش افغانستان انجمن خبرنگاران و فورم ژورنالستان آسیای جنوبی گفت که رسانه‌ها هنوز "تاثیر مثبتی" دارند و باعث آگاهی و اطلاع عامه از رویدادهای محلی و بین‌المللی می‌شوند.
او گفت: "حتا با وجود همه این محدودیت‌ها تحت حاکمیت طالبان، من فکر می‌کنم مهم است که رسانه‌ها به کار خود ادامه دهند."
در ولایت لوگر، این خبرنگار رادیو نیز امیدوار است که اوضاع برای رسانه ها بهبود یابد.
او گفت: "ما اینجا در افغانستان هستیم. ما جای دیگری برای رفتن نداریم و ما ادامه خواهیم داد."
گروه