در مورد ملا محمد عمر، رهبر اسرار آمیز طالبان، بر معماهای قبلی یک معمای دیگری افزوده شد: او زنده است یا مرده؟ دفتر رئیس جمهور افغانستان صبح چهارشنبه از تأیید خبر مرگ او ابأ ورزید، اما سپس آن را تأیید کرد.
از جانب دیگر، شخصی که خود را ذبیح الله مجاهد سخنگوی طالبان معرفی میکند، در تماس با رسانه ها گفته که ملا عمر زنده و سلامت است.
امیرالمؤمنین طالبان را افراد انگشت شماری دیده اند، اما تصویر صد در صد تأیید شدۀ او، ظاهراً در اختیار هیچ ادارۀ استخباراتی جهان نیست. تمام معلومات راجع به ملاعمر اینست که او حدود ٥٦ ساله بوده و یک چشم اش کور است. در طول حاکمیت اش، او فقط سه یا چهار بار از طریق رادیو به صحبت پرداخت، اما طی بیش از ١۴ سال اخیر، حتی یک بار دیگر هم صدایش شنیده نشده است.
گریم سمیت، تحلیلگر ارشد گروه بحران بین المللی در بخش افغانستان میگوید ملا عمر نزد طالبان یک سمبول مهم بوده، اما ارزش حیاتی ندارد. سمیت به صدای امریکا گفت "من چند سال قبل با ۴٢ جنگجوی طالبان مصاحبه کردم و این نکته باعث حیرتم شد که طالبان میگفتند آنان برای به قدرت رسانیدن دوبارۀ ملا عمر نه، بل به خاطر تأمین یک نظام اسلامی می جنگند."
سبوتاژ گفتگو های صلح؟
خبرهای مرگ ملا عمر در حالی پخش میگردد که قرار است مذاکره کنندگان حکومت افغانستان و گروه طالبان به روز جمعه و یا شنبه، بار دیگر در پاکستان دیدار رویاروی داشته باشند. در یک پیام منسوب به ملا عمر، از دور نخست گفتگوهای صلح در شهرک مری پاکستان استقبال شده بود.
دفتر ریاست جمهوری افغانستان گفته است که مرگ ملا محمد عمر بر روند مذاکرات صلح، تأثیر مثبت خواهد داشت. در خبرنامۀ ارگ آمده است که "اکنون زمینۀ مذاکرات صلح بیشتر از گذشته مساعد گردیده" است. حکومت افغانستان همچنان از تمام گروه های مسلح مخالف خواسته است تا "با استفاده از این فرصت به گفتگوهای صلح بپیوندند".
اما گریم سمیت مرگ ملا عمر را یک خبر ناخوشایند عنوان میکند، زیرا به زعم او، این خبر رشتۀ مذاکرات صلح را با مشکلات و آزمونهای جدید مواجه می سازد. به باور آقای سمیت، خبر مرگ ملا عمر ممکن طالبان را به چند دسته تقسیم کند، در حالی که "کابل میکوشد تا با یک رهبر عمدۀ مخالفین به گفتگوهای صلح بپردازد، نه با قوماندانان متعدد آنان".
از سوی دیگر امرالله صالح رئیس پیشین امنیت ملی افغانستان میگوید که آوازۀ مرگ ملاعمر در این روز ها، از سوی پاکستان دامن زده شده است. آقای صالح در صحبت با تلویزیون آشنای صدای امریکا گفت که رهبر طالبان، "یک فرد عملیاتی نبود"، از این رو مرگ او هیچ تاثیری بر نبرد کنونی طالبان نخواهد گذاشت.
یک مقام در شورای امنیت ملی افغانستان به روز چهارشنبه گفت که کابل خبر مرگ رهبر طالبان را از مقام های پاکستانی دریافته است.
جانشین
پس از ملا عمر، سرکردۀ طالبان ملا اختر محمد منصور است. منصور در زمان حاکمیت رژیم طالبان، سرپرست وزارت هوانوردی بود؛ اما طی چند سال اخیر، رهبری امور نظامی طالبان را برعهده داشته و به این گونه، با شمار زیادی از فرماندهان محلی طالبان روابط محکم کرده است.
بعضی از منابع نوشته اند که شماری از سران طالبان میخواهند تا محمد یعقوب، پسر بیست و شش سالۀ ملا عمر به حیث جانشین پدرش تعیین شود. گفته میشود که محمد یعقوب سال گذشته از یک مدرسۀ دینی در شهر کراچی پاکستان فارغ گردید.
اگر واقعاً ملا عمر دو سال قبل مرده باشد، ممکن سران طالبان از قبل در مورد جانشینی او تصمیمی گرفته باشند. طالبان سه هفته قبل پیام عیدی ای منسوب به ملاعمر را نشر کردند، اما در این پیام نوشتاری، در مورد جانشین احتمالی ملا عمر چیزی گفته نشده بود.
طی چند ماه اخیر، شماری از فرماندهان طالبان، حتی به گروه دولت اسلامی (داعش) پیوسته و به ابوبکر البغدادی رهبر آن گروه به حیث خلیفۀ مسلمانان، بیعت اعلام داشته اند.
