مقامات پاکستان روز سهشنبه سوم اکتوبر (۱۱ میزان) دستور اخراج تمام مهاجران بدون اسناد مستقر در آن کشور را صادر کردند که شامل ۱.۷ میلیون شهروندان افغانستان میشود.
روند این اخراج دسته جمعی مهاجران قرار است به تاریخ اول نومبر سال روان میلادی آغاز شود.
انوارالحق کاکر، سرپرست صدارت پاکستان، این تصمیم را روز سهشنبه سوم اکتوبر (۱۱ میزان) در جریان یک نشست مقامات عالیرتبهٔ نظامی و غیرنظامی در اسلامآباد، پایتخت آن کشور، تایید کرد.
سرفراز بگتی، وزیر داخلهٔ پاکستان، روز سهشنبه در یک کنفرانس خبری گفت: "تمام مهاجرانی که غیرقانونی در پاکستان سکونت دارند تا اول نومبر فرصت دارند تا دواطلبانه به کشورهای شان برگردند.''
بگتی همچنین به مهاجران بدون اسناد هشدار داد که اگر تا مهلت تعیین شده، پاکستان را ترک نکنند ''تمام ادارات تطبیق قانون ایالتی عملیاتی را با تمام قوت برای اخراج آنان آغاز خواهند کرد."
این مقام پاکستانی شمار دقیق مهاجرانی را که غیرقانونی در آن کشور به سر میبرند، با رسانههای شریک نکرد، اما تخمین کرد که ۱.۷ میلیون افغان در میان آنان شامل میباشند.
او همچنین گفت که مقامات کشورش تصمیم گرفته اند که سر از تاریخ اول نومبر تمام افغانها فقط با داشتن پاسپورت و ویزهٔ با اعتبار میتوانند وارد پاکستان شوند.
جلیل عباس جیلانی، وزیر خارجهٔ پاکستان، نیز هفتهٔ گذشته اعلام کرد که کشورش تمامی افغانهایی را که به گونهٔ غیر قانونی در این کشور زندگی میکنند،، اخراج خواهد کرد.
پالیسی ''رژیم یک سند'' جایگزین عملکرد اعطای مجوز سفر ویژه به اعضای قبایلی میشود که در دو طرف مرز ۲۶۰۰ کیلومتری میان افغانستان و پاکستان منقسم شده اند.
بر اساس گزارشها، هزاران عضو قبایل روزمره از طریق گذرگاههای مرزی میان افغانستان و پاکستان به ویژه چمن مسافرت میکنند تا با اعضای خانوادههای شان در پاکستان ملاقات کنند. شماری دیگری از آنان در تلاش کار وارد پاکستان شده و در پایان روز دوباره به خانههای شان بر میگردند.
این اقدام سختگیرانه در مقابل مهاجران افغان بدون اسناد به دلیل افزایش حملات تروریستی در پاکستان صورت گرفته است. مقامات پاکستانی بر این باورند که این حملات از سوی تندروان تحریک طالبان پاکستان (تیتیپی) که در افغانستان پایگاه دارند، سازماندهی میشود.
وزیر داخلهٔ پاکستان افزود: '' از ماه جنوری تا حالا ما هدف ۲۴ حمله انتحاری قرار گرفتهایم که ۱۴ مورد آن توسط شهروندان افغان انجام شده است.'' او همچنین گفت که از جمله ۱۱ تندرو که اخیراََ نهادهای نظامی را در ایالت جنوبغربی بلوچستان هدف حمله قرار دادند، هشت نفر آنان شهروندان افغانستان بودند.
بگتی بدون ارایه اسناد و شواهد گفت: ''ما شواهدی در اختیار داریم که افغانها در این حملات دخیل بودند و از طریق وزارت خارجهٔ ما این موضوع را با مقامات طالبان در افغانستان مطرح کردیم."
وزیر داخلهٔ پاکستان همچنین گفت که دخالت افغانها در خشونتهای پاکستان نشان میدهد که ''آنان به فرمان'' هبتالله، رهبر طالبان که حملات بیرون مرزی را ممنوع کرده است" احترام نمیگذارند.
بگتی گفته است که به هبتالله بسیار احترام قایل است و ابراز امیدواری کرده است که فرمان رهبر طالبان نه تنها در کاغذ، بلکه در عمل نیز اجرا شود.
مقامهای پاکستانی ادعا میکنند که رهبران و جنگجویان فراری تحریک طالبان پاکستان از پناهگاههای امن شان در داخل خاک افغانستان، حملات را بر پاکستان سازماندهی میکنند و به گفتهٔ آنان، پس از آنکه طالبان در اگست ۲۰۲۱ بار دیگر بر افغانستان مسلط شدند، حملات تیتیپی در آن کشور تشدید شده است.
اما طالبان در افغانستان این ادعاها را رد کرده و گفته است که به هیچ گروهی اجازه نمیدهد که از خاک افغانستان برای طراحی و انجام حملات بر کشورهای دیگر استفاده کند.
وزیر داخلهٔ پاکستان گفته است که بیش از ۱.۴ میلیون افغان ساکن در پاکستان به صورت رسمی منحیث پناهنده به رسمیت شناخته میشوند و ۸۵۰ هزار افغان دیگر که ''کارت شهروندی'' کشورشان را دارند، در معرض اخراج قرار ندارند.
به گفتهٔ بگتی، آنعده افرادیکه قرار است از پاکستان اخراج شوند، در صورتی که بخواهند دوباره وارد آن کشور شوند، اسلامآباد تا حد امکان تلاش میکند تا برای آنان ویزه صادر کند.
بگتی در پاسخ به سوال صدای امریکا گفت که پاکستان ظرفیت صدور ویزه را دارد، اما تاکید کرد که کشورش حق دارد تصمیم بگیرد که میزبان چه تعداد مهاجران باشد و به چه تعداد ویزه صادر کند.
بر اساس ارزیابی مقامات پاکستان و منابع مستقل، حملات تیتیپی در نه ماه نخست سال ۲۰۲۳ سبب کشته شدن بیش از ۷۵۰ نظامی و غیرنظامی در سراسر پاکستان شده است؛ این رقم ۱۹ درصد افزایش تلفات را در مقایسه با عین مدت در سال گذشته نشان میدهد.
منتقدان میگویند که نیاز است تا به مشکل مهاجران بدون اسناد رسیدگی شود، اما آنان سوالی را مطرح میکنند که آیا این پالیسی پاکستان میتواند به مشکل روز افزون تروریزم در آن کشور کمک کند یا نه.
عبدالباسط، پژوهشگر در مرکز بین المللی تحقیقات خشونت سیاسی و تروریزم مستقر در سنگاپور، معتقد است که این پالیسی پاکستان موثر نیست. او گفت: "متاسفانه، این یک پاسخ ناامید کننده از یک رژیم خشمگین است که در مواجهه با افزایش تهدید تندروان، پناهگاه افغانهای بیچاره را از بین میبرد.''
باسط افزود که این پالیسی اسلامآباد افکار عامه افغانها را که از قبل در مقابل دولت پاکستان دید خصمانه دارند، تشدید میکند.
ملل متحد و سازمانهای حقوق بشر بین المللی نگرانی شان را در مورد پلان پاکستان مبنی بر اخراج افغانها که بدون مدرک قانونی در آن کشور زندگی میکنند، ابراز کرده اند. این سازمانها میگویند که صدها هزار افغان که پس از مسلط شدن طالبان بر افغانستان وارد پاکستان شده اند، نیز با خطر اخراج از آن کشور مواجه اند.
سازمان عفو بین الملل اخیراََ از مقامات پاکستانی خواست تا دست از آزار و اذیت و بازداشت خودسرانهٔ پناهجویان افغان بردارند.
این سازمان در یک پیام ایکس نگاشته است که شمار زیادی از افغانها از ترس پیگرد طالبان به پاکستان فرار کرده اند، جاییکه آنان با بازداشت، حبس، و تهدید اخراج مواجه اند.
این نهاد مدافع حقوق بشر گفته است که این وضعیت عمیقاً نگران کننده بوده و به توجه بین المللی نیاز دارد.
این در حالی است که پولیس پاکستان در روز های اخیر صدها افغان را در اسلام آباد بازداشت کرده و گفته است که آنان ویزه نداشتند و از این کشور اخراج خواهند شد.
گروه