مستند نان و گل‌های سرخ؛ روایتی از زندگی زنان افغان زیر سلطهٔ طالبان

مستند "نان و گل‌های سرخ" که تصویری نادر از تاثیر حاکمیت طالبان بر زنان افغان ارایه می‌دهد، هفتهٔ آینده اکران می‌شود. این مستند که توسط ملاله یوسفزی، فعال حقوق آموزش دختران و برندهٔ جایزهٔ نوبل صلح و جنیفر لارنس، هنرپیشه امریکایی تهیه شده، نگاهی متفاوت به زندگی زنان در افغانستان پس از تسلط طالبان دارد.

لارنس به خبرگزاری فرانس‌پرس گفت: "پس از سقوط کابل در سال ۲۰۲۱، همه زنان حقوق اولیه خود را از دست دادند. آن‌ها دیگر اجازه تحصیل یا کار ندارند. برخی از این زنان داکتر بودند و تحصیلات عالی داشتند، اما زندگی‌شان یک‌ شبه دگرگون شد."

این مستند که نخستین بار در جشنواره کن ۲۰۲۳ به نمایش درآمد، به کارگردانی صحرا مانی، فلمساز افغان در تبعید ساخته شده است. این مستند نتیجهٔ تلاش مانی برای آموزش فلمبرداری با تلیفون همراه به تعدادی از زنان افغان پس از سقوط کابل است و زندگی شریفه، زهرا و ترنم را در برابر محدودیت‌های طالبان و چالش‌های روزمره به تصویر می‌کشد.

اپارتاید جنسیتی و واکنش بین‌المللی

صحرا مانی در مراسم نمایش این مستند در لاس انجلس گفت: "محدودیت‌ها برای زنان افغان هر روز بیشتر می‌شود و جامعه بین‌المللی هم توجه کافی نشان نمی‌دهد."

با بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان، محدودیت‌های شدیدی بر زنان اعمال شده است. زنان از تحصیلات عالی، کار و حتا دسترسی به فضاهای عمومی مانند پارک‌ها محروم شده‌اند. همچنین، در قانون جدیدی که توسط رهبر طالبان، ملا هبت‌الله آخندزاده، ابلاغ شده است، آوازخوانی یا شعرخوانی زنان در مکان‌های عمومی ممنوع اعلام شده است. این قانون صدای زنان را "وسوسه‌انگیز" دانسته و شنیدن آن در اماکن عمومی را ممنوع کرده است.

گزارش‌های متعدد نهادهای معتبر بین‌المللی به شمول ملل متحد، رویکرد سختگیرانهٔ طالبان را در برابر زنان افغان، مصداق "اپارتاید جنسیتی" خوانده است.

ملاله یوسفزی، تهیه‌کننده اجرایی مستند "نان و گل‌های سرخ" تاکید کرد که در اسلام، کار و تحصیل زنان مانع ندارد. او گفت: "طالبان نماینده فرهنگ و دین اسلام نیستند، بلکه گروه کوچکی از مردان هستند که از تنوع و فرهنگ افغانستان نمایندگی نمی‌کنند."

یوسفزی که در سن ۱۵ سالگی هدف حملهٔ تروریستی طالبان پاکستان قرار گرفت و به شدت زخمی شده بود، با تاکید بر حق آموزش و کار دختران و زنان گفت: "اسلام مخالف تحصیل و کار زنان و دختران نیست. "

مستند "نان و گل‌های سرخ" به شجاعت زنان افغان در اعتراضات پس از سقوط کابل می‌پردازد. در یکی از صحنه‌ها، معترضی خطاب به مردی که او را تهدید می‌کند، فریاد می‌زند: "پوهنتون‌ها و مکاتب را بستید، همان بهتر که مرا بکشید!"

اعتراضات زنان افغان برای اعادهٔ حق کار و آموزش آنان، به‌طور گسترده توسط طالبان سرکوب شد. در جریان این اعتراضات، زنان معترض مورد ضرب و شتم قرار گرفتند، تعدادی بازداشت شدند و برخی نیز توسط نیروهای طالبان ربوده شدند.

با وجود سرکوب خشونت‌آمیز اعتراضات زنان، بازداشت و ربودن معترضان توسط طالبان، مقاومت زنان افغان همچنان ادامه دارد. برخی از این زنان با وجود محدودیت‌ها و خطرات، مخفیانه به تحصیل مشغول هستند و تلاش می‌کنند حق آموزش را برای خود حفظ کنند.

صحرا مانی، کارگردان مستند "نان و گل‌های سرخ" هشدار داد که نادیده گرفتن حقوق زنان افغان می‌تواند پیامدهای جدی برای جامعه جهانی داشته باشد. او تاکید کرد:"کاهش سطح آموزش زنان افغان خطر گرایش فرزندان آن‌ها به ایدیولوژی‌های افراطی را افزایش می‌دهد. "