یافته‌های مرکز خبرنگاران افغانستان از وضعیت خبرنگاران و رسانه‌ها در شش ماه نخست سال ۲۰۲۴ در این کشور نشان می‌دهد که نه تنها فشار بر رسانه‌های خصوصی کاهش نیافته است، بلکه نظارت بر محتوای کاری رسانه‌ها نیز افزایش یافته و اداره‌های استخبارات و امر به معروف طالبان به مداخله در برنامه‌ها و فعالیت‌های رسانه‌ای ادامه داده اند.
مرکز خبرنگاران افغانستان روز پنجشنبه ۱۸ جولای (۲۸ سرطان) در گزارشی گفته است که گرچه محدودیت‌های کمتر برای رسانه‌ها در کابل وجود دارد، اما رسانه‌ها در ولایات، به ویژه در جنوب و شرق، به دلیل بازنشر محتوای برنامه‌های تولیدی رسانه‌های غیرمحلی که صدای زنان در آن وجود داشته، تهدید شده اند.
در این گزارش آمده است: "خبرنگاران محلی که با رسانه‌های سراسری همکاری دارند، تنها مواردی را می‌توانند پوشش دهند که مورد تایید مسوولان محلی باشد. این فشارها شامل نشر هر گونه مطلب و یا موضوع در شبکه‌های اجتماعی و حساب‌های شخصی خبرنگاران نیز می‌شود".
مرکز خبرنگاران افغانستان همچنان گفته است که محدودیت‌های دسترسی به اطلاعات نیز به گونۀ جدی اجرا می‌شود، مقامات مربوط در بیشتر مناطق به گفتگو با خبرنگاران تمایلی ندارند و خبرنگاران اجازه همکاری با رسانه‌های خارجی و نیز رسانه‌های تبعیدی را ندارند.
این مرکز گفته است که از جنوری تا ختم جون سال روان میلادی ۸۹ مورد نقض حقوق خبرنگاران و رسانه‌ها را در ولایات مختلف ثبت کرده است.
گزارش گفته است: "رویدادهای ثبت‌شده شامل ۶۰ مورد تهدید خبرنگاران و مسوولان رسانه‌ها و ۲۹ مورد بازداشت خبرنگاران می‌باشد. از جمله رویدادهای تهدید، دست کم هفت مورد بستن رسانه‌ها به دستور مسوولان طالبان بوده است".
گزارش بستن دو تلویزیون از سوی وزارت عدلیه در کابل، دو رادیو از سوی شاروالی غزنی، یک رادیو در لغمان و یک رادیو در پروان به دلیل تمدید نشدن جواز از سوی استخبارات از فعالیت بازماند و یک رادیو در خوست توسط قوماندانی امنیه آن ولایت را برجسته کرده است.
بر بنیاد گزارش، از تعداد رسانه‌ها، از این تعداد، سه رادیوی محلی به طور موقت - چند روز تا یک هفته - بسته شدند، اما هنوز مقامات طالبان اجازۀ فعالیت دوبارۀ دو تلویزیون و دو رادیو را تا اکنون نداده اند.
گزارش در مورد بازداشت خبرنگاران گفته است: " از جمله خبرنگاران بازداشت شده، یک خبرنگار که ۶ ماه اپریل سال جاری (۱۸ حمل) در غزنی بازداشت شده بود، همچنان زندانی است."
به باور مرکز خبرنگاران افغانستان، تشدید فشارها و محدودیت‌ها بر رسانه‌های خصوصی و آزاد و تهدید و نیز بازداشت خبرنگاران نه تنها بی‌نتیجه است، بلکه پیامدهای ناگوار بر آگاهی مردم و توسعه افغانستان خواهد داشت.
این مرکز از مقامات طالبان می‌خواهد که در سیاست رسانه‌ای خود تجدید نظر کنند، از درخواست‌های نادرست و غیرقانونی از خبرنگاران و رسانه‌ها بپرهیزند و محیطی عاری از ترس و خودسانسوری برای کار رسانه‌ای را فراهم کنند.
طالبان که در ماه اگست ۲۰۲۱ بار دیگر بر افغانستان مسلط شدند، به طور مداوم خبرنگاران و رسانه‌ها را تحت فشار قرار داده و طی حدود سه سال گذشته، ده‌ها خبرنگار را زندانی کرده و نیز محاکم حکومت این گروه شماری از این خبرنگاران را به یک تا دو سال زندان محکوم کرده اند.
با توجه به اقدامات حکومت طالبان علیه رسانه‌ها، افغانستان در فهرست آزادی مطبوعات سازمان گزارشگران بدون مرز در سال ۲۰۲۴ از بین ۱۸۰ کشور در رتبه ۱۷۸ قرار گرفته است، در حالی که در ۲۰۲۳ این کشور جایگاه ۱۵۲ را داشت.
حکومت طالبان هنوز به گزارش مرکز خبرنگاران افغانستان واکنشی نشان نداده است. اما پیشتر حمدالله فطرت، معاون سخنگوی طالبان به رادیوی ملی تحت مدیریت این گروه گفته بود که رسانه‌ها باید فعالیت‌ها و برنامه‌های خود را بر اساس ارزش‌های دینی و منافع ملی انجام دهند.
او ادعا کرده بود که حکومت طالبان برای رسانه‌ها ارزش قایل است و وزارت اطلاعات و فرهنگ و سایر نهادها با رسانه‌ها همکاری نزدیک دارد که علاوه بر امنیت خبرنگاران و رسانه‌ها، اطلاعات و تسهیلات لازم به موقع در اختیار آنان قرار گرفته است.
گروه