طالبان از برگشت و ملل متحد از خروج میلیون‌ها افغان گزارش دادند؛ تناقض در کجاست؟

حکومت طالبان روز سه شنبه ششم اگست (۱۶ اسد) گفت که در سه سال گذشته که این گروه بر افغانستان حاکم است، حدود ۳.۷ میلیون مهاجر افغان به کشورشان برگشته اند.

بیانیهٔ طالبان ظاهراً در واکنش به گزارش سازمان بین‌المللی مهاجرت است که هفتهٔ گذشته گفت که از سال ۲۰۲۰ به اینسو حدود هشت میلیون افغان کشورشان را ترک کرده اند که ۸۵درصد آنان به کشورهای همسایه، به ویژه ایران و پاکستان، رفته اند.

تناقض آمار در کجاست؟ گزارش کدام یکی درست است؟ احتمالاً هر دو.

سازمان بین‌المللی مهاجرت گفته است: "۷۵ درصد از مهاجران افغان، نبود فرصت‌های کاری را علت اساسی مهاجرت شان به ایران یاد کرده اند."

وزارت امور مهاجران و عودت‌کنندگان حکومت طالبان آمار ارایه شده از سوی سازمان بین‌المللی مهاجرت را رد کرده و گفته است که از زمان تهاجم قشون سرخ اتحاد شوروی بر افغانستان در دههٔ ۱۹۸۰ به اینسو، دیگر مهاجرت به این مقیاس از افغانستان صورت نگرفته است.

این وزارت با نشر اعلامیه‌ای گفته است که تنها در سه سال گذشته ۳.۷ میلیون شهروند افغان به کشورشان باز گشته اند که در ۴۰ سال گذشته، بی‌پیشینه بوده است. در اعلامیه آمده است: "متاسفانه برخی از این سازمان‌ها برای جلب توجه کمک کنندگان، اطلاعات نادرست را در مورد افغانستان منتشر می‌کنند که تاثیر بد مستقیم بر مردم افغانستان دارد."

با آنکه آمار ارایه شده از سوی هر دو جناح مستقلانه تایید شده نمی‌تواند، با توجه به وضعیت کنونی افغانستان و اخراج مهاجران افغان از کشورهای همسایه می‌توان هر دو آمار را پذیرفت.

افغانستان از آغاز دههٔ کنونی شاهد تردد گستردهٔ شهروندانش به مرزهای کشورهای همسایه و فراتر از آن بوده است. پس از خروج نظامیان خارجی از افغانستان و حاکم شدن طالبان بر افغانستان خروج افغان‌ها از کشورشان بیشتر شد.

همزمان با این، کشورهای همسایهٔ افغانستان، به ویژه ایران و پاکستان روند اخراج مهاجران افغان را که فاقد مدارک اقامت اند بیش از هر وقت دیگر جدی گرفته و سرعت بخشیده اند.

سازمان بین‌المللی مهاجرت گفته است که تعداد مهاجران افغانی که از ایران به افغانستان بازگشته اند، بسیار زیاد است و در سال ۲۰۲۳، این سازمان بازگشت نزدیک به یک میلیون مهاجر افغان را از ایران ثبت کرده است که از این میان ۷۰ درصد آنان فاقد مدرک بوده و ۶۰ درصد شان جبراً‌ اخراج شده اند.

در همین حال، پاکستان گفته است که در ده ماه گذشته نزدیک به ۷۰۰ هزار مهاجر افغان فاقد مدرک اقامت را به افغانستان اخراج کرده است.

سازمان بین‌المللی مهاجرت و نهادهای همکار آن از همه کشورها خواسته اند تا از بازگرداندن مهاجران افغان بدون رضایت آنان به افغانستان، تا زمانی که شرایط در این کشور بهبود یابد، خودداری کنند.

ارقام کمیشنری عالی ملل متحد در مورد پناهندگان نشان می‌دهد که در حال حاضر ۴.۵ میلیون مهاجر افغان در ایران، ۳.۲ میلیون دیگر در پاکستان زندگی می‌کنند، علاوه بر این، ۲۹۵هزار افغان به شماری از کشورها درخواست پناهندگی داده اند.