مرکز خبرنگاران افغانستان میگوید که خیرالله خیرخواه، سرپرست وزارت اطلاعات و فرهنگ حکومت طالبان با فرستادن نامهای به رسانهها بر رعایت برخی موارد در نشرات شان تاکید کرده است.
حفظ هویت ملی، خودداری از به کاربرد "اصطلاحات بیگانه" و نشر آذانهای پنجگانه مواردی است که در این نامه به آن اشاره شده است.
مرکز خبرنگاران افغانستان، امروز پنجشنبه ۱۸جنوری (۲۸ جدی) با نشر اعلامیهای گفت که در این نامه، پایداری، بقا و حفاظت از زبانهای ملی و رسمی افغانستان در نشرات رسانهها مطرح شده است.
این مرکز به نقل از نامۀ خیرخواه گفته است: "وزارت اطلاعات و فرهنگ به منظور بقا، دوام، غنیسازی، توسعه و صیانت امن از زبانهای ملی و رسمی [فارسی/دری، پشتو] امیدوار است که تمامی رسانههای کشور در برنامهها، مصاحبهها، خبرها، تبصرهها و نوشتههای خود از اصطلاحات، واژهها و الفاظ زبانهای دیگر پرهیز کنند...تا زبانهای کشور از تداخل، تاثیر و نفوذ زبانهای بیگانه مصوون بماند."
اما در این نامه هیچ اشارهای نشده است که رسانهها کدام موارد بیگانه را به کار برده اند و از به کارگیری کدام "واژهها، الفاظ و اصطلاحات" آنچه خیرالله خیرخواه بیگانه خوانده است، خودداری کنند.
با این حال، مرکز خبرنگاران افغانستان گفته است که اخیراً وزارت اطلاعات و فرهنگ حکومت طالبان و استخبارات این گروه، برخی مسوولان رسانهها را برای "چگونگی استفاده از زبانهای ملی" افغانستان احضار کرده و تحت فشار قرار داده اند.
با توجه به این نامۀ سرپرست وزارت اطلاعات و فرهنگ حکومت طالبان، مرکز خبرنگاران افغانستان گفته است: "ما نسبت به اعمال محدودیتهایی که میتواند مانع از توانایی رسانهها در تولید محتوا و ارتباط موثر با مخاطبان شود و یا برای خبرنگاران در تولید برنامه و یا گزارش آزادانه و دقیق، محدودیت خلق کند، هشدار میدهیم."
این مرکز تاکید کرده است که آزادی رسانهها در کاربرد زبانهای ملی و رسمی حیاتی است و هرگونه فشار در این زمینه، خلاف قانون رسانههای همگانی و مداخله در کار رسانهها خواهد بود.
این در حالی است که قانون رسانههای همگانی افغانستان تحریم، سانسور یا محدودیت نشراتی و معلوماتی رسانهها را از سوی اشخاص حقیقی یا حکمی منع کرده است.
همچنان سرپرست وزارت اطلاعات و فرهنگ طالبان در نامهاش بر تطبیق مادههای ۲۰ و ۲۵ قانون رسانههای همگانی تاکید کرده است.
در ماده بیستم این قانون آمده است : "رادیو و تلویزیونهای خصوصی مکلف میباشند در برنامههای خود اصول و دستورهای دین مقدس اسلام و ارزشهای ملی و معنوی و اخلاقی و امنیت روانی ملت افغانستان را رعایت کنند."
قانون رسانههای همگانی افغانستان در ماده ۲۵ نیز مدیران مسوول رسانههای الکترونیکی را مکلف ساخته است که در برنامههای آموزشی خود مسایل دینی و اخلاقی، صحت، محیط زیست، اهمیت معارف و مضرات کشت، تولید و مصرف مواد مخدر و مسکرات را بگنجانند.
همچنان همین ماده در بند دوم بر پخش اذانهای پنجگانه از طریق رسانهها و رعایت ایام دینی و ماه مبارک رمضان تاکید کرده است.
با وجود تاکید سرپرست وزارت اطلاعات و فرهنگ طالبان بر رعایت این موارد، او در مورد سرنوشت تعدیل قانون رسانههای همگانی چیزی یادآوری نکرده است.
مقامات وزارت اطلاعات و فرهنگ حکومت طالبان در ماه میزان سال گذشته خورشیدی گفته بودند که این قانون تعدیل شده و برای توشیح به رهبر طالبان فرستاده شده است.
اما مرکز خبرنگاران افغانستان گفته است که حکومت طالبان در کنار تعدیل قانون رسانههای همگانی و قانون دسترسی به اطلاعات، کم از کم ۱۴ کارشیوه نشراتی را اجرایی کرده اند که سبب فشار بر رسانهها و سانسور فعالیتهای رسانهای شده است.
در اوایل ماه جاری میلادی، نهاد رسانهای انترنیوز گزارش داد که از زمان حاکمیت دوبارۀ طالبان بر افغانستان در اگست ۲۰۲۱ میلادی، اعتماد مردم به رسانهها کاهش یافته است.
بر اساس گزارش این نهاد، کنترول افغانستان توسط طالبان، منجر به محدودیتهای عمده در آزادیهای شخصی و متعاقباً دسترسی به رسانهها و اطلاعات شده است.
گروه