کمیتۀ بین‌المللی نجات می‌گوید که با گذشت ۱۰۰ روز از فیصله حکومت پاکستان مبنی بر بازگرداندن ۱.۷ میلیون مهاجر غیرقانونی به کشورشان به شمول افغان‌ها، بیش از نیم میلیون مهاجر که به اجبار به افغانستان بازگردانده شده اند، با آینده‌ای تاریک روبرو اند.
این کمیته ناوقت جمعه نهم فبروری (۲۰ دلو) با نشر اعلامیه‌ای گفت که قبل از دستور بازگرداندن مهاجرین افغان توسط پاکستان، نیازهای بشری افغانستان به شدت افزایش یافته بود، آشفتگی اقتصادی مداوم و انزوای این کشور از منابع جهانی، آن را در فهرست نظارت اضطراری نگه داشت.
به گفتۀ کمیتۀ بین‌المللی نجات، افغانستان در حال حاضر میزبان بیش از شش میلیون آواره داخلی است که فشار زیادی را بر کشوری با اقتصاد شکنند و زیرساخت‌های محدود مراقبت‌های صحی وارد می‌کند.
در اعلامیه آمده است: "با افزایش سرسام آور نیازهای بشری و ناامنی غذایی، افغانستان از سرخط خبرها به حاشیه رفته است و خطر تبدیل شدن به یک بحران فراموش شده را در پیش گرفته است. کمیته بین‌المللی نجات هراس دارد که زمان قبل از فاجعه انسانی رو به اتمام است".
این کمیته تاکید کرده است که جهان نمی‌تواند به افغانستان که هنوز درگیر چندین دهه درگیری، بحران اقتصادی، خشکسالی مداوم و زلزله‌های ویرانگر اخیر است، بی‌توجهی کند.
تازه‌ترین آمار کمیشنری عالی ملل متحد در امور پناهندگان و سازمان بین‌المللی مهاجرت نشان می‌دهد که بیش از ۵۰۸ هزار مهاجر افغان طی سال ۲۰۲۳ و جنوری سال روان از پاکستان به کشورشان برگشته اند.
آزمون‌های پناهندگان افغان
به گفتۀ کمیتۀ بین‌المللی نجات، پناهندگان افغانی که از طریق ویزۀ مهاجرت ویژه (SIV)، ویزۀ بشردوستانه P2 و پرونده‌های الحاق خانواده می‌خواهد وارد ایالات متحده شوند، نیز آزمون‌های بیشتری را در مسیر اسکان مجدد خود تحمل خواهند کرد.
این کمیته گفته است که علاوه بر ارایه خدمات در گذرگاه تورخم، دفاتر این نهاد پرونده‌های الحاق مجدد خانواده را در ۲۸ دفتر ایالات متحده دنبال می‌کنند.
در اعلامیه کمیتۀ بین‌المللی نجات آمده است: "برنامه ویزه بشردوستانه (SIV) که برای محافظت از افغان‌هایی که به ماموریت‌های ایالات متحده وابسته بودند، از بیش از یک دهه با تاخیر مواجه بوده است. پروسه پناهندگان P2 - برای محافظت از افغان‌هایی که واجد شرایط SIV نبودند، اما با دولت ایالات متحده، سازمان‌های غیرحکومی و سازمان‌های رسانه‌ای کار می‌کردند – نیز منجر به خطرات حفاظتی گسترده برای شهروندان افغان شده است، زیرا آنها را ملزم به مراجعه به یک کشور [سومی] می‌کند."
به باور این کمیته، فیصله حکومت موقت پاکستان مبنی بر اخراج اجباری، پناهندگان افغان را در مسیر اسکان مجدد با مشکلات متعدد مواجه می‌کند.
بر بنیاد اعلامیه، هزاران افغان دیگر نیز که در جریان عملیات استقبال از متحدان به ایالات متحده منتقل شده اند، در انتظار تصویب لایحه طرح اسکان مجدد افغان‌های تازه وارد به ایالات متحده (Afghan Adjustment Act)، به سر می‌برند، لایحه که هنوز از سوی کانگرس ایالات متحده تصویب نشده است.
هدف این لایحه جلوگیری از سرگردانی افغان‌های بدون اقامت قانونی پس از پایان مدت اقامت موقت بشردوستانه ( Humanitarian Parole) است. این لایحه در صورت تصویب، شرایط اقامت دایمی را برای افغان‌هایی که در جریان روند پر هرج و مرج تخلیۀ نظامی از افغانستان به ایالات متحده منتقل شدند، فراهم می‌کند.
کمیته بین‌المللی نجات از اداره جو بایدن، خواستار رسیدگی به تاخیرهای رسیدگی به پرونده‌های ویزۀ مهاجرت و ویزۀ بشردوستانه، افزایش شفافیت در این روند، اصلاحات در برنامه ویزۀ بشردوستانه و افزایش دسترسی متقاضیان، ساده‌کردن روند و بهبود هماهنگی و روابط بین وزارت امور خارجه ایالات متحده و اداره‌های مربوط شده است.
این کمیته همچنان از کانگرس ایالات متحده خواسته است که لایحه طرح اسکان مجدد افغان‌های تازه وارد به ایالات متحده را تصویب کند تا متحدان افغان ایالات متحده که به صورت مشروط در ایالات متحده به سر می‌برند، برای ماندن دایمی در این کشور و بازسازی زندگی شان اطمینان حقوقی داشته باشند.
این کمیته گفته است که ۱۴۷هزار درخواست ویزه خاص مهاجرت (SIV) تا ربع چهارم سال گذشته میلادی رسیدگی نشده است و تعداد فعلی افغان‌هایی که منتظر طی مراحل روند ویزۀ بشردوستانه P2 در پاکستان بودند و در آستانۀ اخراج قرار دارند، مشخص نیست.
بر اساس گزارش‌ها، حدود ۲۵هزار افغان برای رفتن به ایالات متحده امریکا در پاکستان منتظر ویزۀ سفر اند.