دیدبان حقوق بشر با گزارش‌های منتشر شده درباره آموزش دختران در مدارس دینی به جای مکاتب مخالفت کرده و گفته است که مدارس نمی‌توانند جایگزین مکاتب باشند.
هیدر بار، مسوول امور زنان دیدبان حقوق بشر، روز جمعه، ۲۲ دسمبر (اول جدی) در شبکه اجتماعی ایکس نوشت که تحت هیچ شرایطی مدارس دخترانه و پسرانه جایگزین مکاتب شده نمی‌توانند.
بار نوشت: "مدرسه‌ها برای آموزش دختران و پسران در عوض مکاتب مطلقاً غیرقابل قبول هستند".
او افزوده است که دفتر هیات معاونت سازمان ملل متحد برای افغانستان (یوناما) در حال بررسی این واقعیت است که طالبان به دختران اجازه آموزش در مدارس در افغانستان را می‌دهد.
روزا اوتنبایووا، نماینده ویژه منشی عمومی سازمان ملل متحد در امور افغانستان، به تاریخ ۲۰ دسمبر (۲۹ قوس) در نشست اعضای شورای امنیت سازمان ملل متحد در مورد وضعیت افغانستان، گفت که شایعاتی وجود دارد که دختران برای آموزش در مدارس دینی افغانستان اجازه داده می‌شوند، آنچه به گفتۀ او برای پسران است.
اما او افزود که سازمان ملل متحد در حال ارزیابی این گزارش‌ها است.
اوتنبایووا گفت: "هنوز مشخص نیست که در مدارس چه نوع آموزشی داده می‌شود، آیا برنامه درسی معیاری وجود دارد، آیا دختران مجاز به تحصیل آموزش‌های عصری و علمی هستند یا خیر، و چند دختر در مدارس آموزش می‌بینند".
پس از این اظهارات رییس یوناما، منصور احمد، سخنگوی وزارت معارف حکومت طالبان به خبرگزاری اسوشیتدپرس گفت که هیچ محدودیت سنی برای آموزش دختران در مدارس وجود ندارد و دختران در تمام سنین می‌توانند در مدارس درس بخوانند..
طالبان پس از بازگشت به قدرت در ماه اگست ۲۰۲۱ ، آموزش دختران را در مقطع ابتدایی ممنوع کردند و در اواخر دسمبر ۲۰۲۲ نیز تحصیل دختران و زنان را نیز در دانشگاه‌ها به تعلیق در آوردند.
پس از این محدودیت‌ها، آموزش دختران در مدارس یکی از معدود راهکارهایی است که برای ادامه آموزش آنان در افغانستان ارایه شده است.
این پیشنهاد همچنان در کنفرانسی در دوحه در مورد وضعیت زنان افغان در ماه دسمبر جاری مورد بحث قرار گرفت.
اما کارشناسان آموزش این پیشنهاد را عملی نمی‌دانند و می‌گویند که در مدارس دینی به طلبه‌ها بیشتر مسایل دینی آموزش داده می‌شود و استادان این مدارس نه توانایی تدریس علوم ساینسی و عصری را دارند و نه تعداد آموزگاران دینی به اندازه‌ای است که در مدارس علوم عصری را به دختران آموزش بدهند.
شماری از کارشناسان آموزش دربارۀ نصاب مدارس دینی نیز نگران استند و می‌گویند که در این مدارس جوانان به افراطیت ترغیب می‌شوند.
این در حالی است که پس از تسلط دوباره طالبان بر افغانستان، رقم مدارس دینی در کشور افزایش یافته است.
منصور احمد، سخنگوی وزارت معارف حکومت طالبان به خبرگزاری اسوشیتدپرس گفته است که در حال حاضر ۲۰هزار مدرسه دینی در سراسر افغانستان وجود دارد که ۱۳هزار و ۵۰۰ مدرسه را این وزارت اداره می‌کند و متباقی بیرون از کنترول این وزارت فعالیت دارند.
اما او مشخص نکرده است که در این مدارس چه تعداد دختران و چه تعداد پسران تحت آموزش قرار دارند.
چندی قبل نیز سید حبیب‌الله آغا، سرپرست وزارت معارف حکومت طالبان گفته بود که در نظر است تا در هر ولسوالی ده مدرسه جدید ساخته شود.
این در حالی است که در دوره حاکمیت نظام قبلی ۱۳۰۰ مدرسه دینی در وزارت معارف ثبت بود و همین تعداد نیز خارج از چوکات وزارت معارف فعالیت داشت.