خاموشی آشکار رهبران طالبان در خصوص جنگ حماس-اسراییل

سراج‌الدین حقانی، سرپرست وزارت داخلۀ طالبان، از سکوت مسلمانان در برابر حملات اسراییل بر غزه انتقاد کرد.

جنگ بین حماس و اسراییل که منجر به کشته شدن کم از کم ۱۴۰۰ اسراییلی و حدود ۳۵۰۰ فلسطینی، عمدتاً غیرنظامیان، شده است واکنش گستردۀ بین‌المللی را بر انگیخته و شمار زیاد کشورهای اسلامی حملات اسراییل بر غزه را تقبیح کرده اند، اما هبت‌الله آخندزاده، رهبر طالبان، آشکارا در این مورد خاموشی اختیار کرده است.

رهبر طالبان که در میان عامه حضور نمی‌یابد، حساب‌های کاربری در شبکه‌های دیجیتلی نیز ندارد و فرمان‌ها و بیانات وی اغلباً از سوی مقام‌ها و سخنگویان این گروه در شبکه‌های اجتماعی نشر می‌شود.

به همین ترتیب، ملا محمد حسن، رییس‌الوزرای حکومت طالبان و سه معاون وی نیز در خصوص جنگ حماس-اسراییل خاموش بوده اند. تنها مقام طالبان که در مورد این جنگ ابراز نظر کرده است، سراج‌الدین حقانی، سرپرست وزارت داخلۀ طالبان بوده است.

حقانی چند روز پیش در نشستی در ولایت پکتیا از "سکوت مسلمانان" در پیوند به حملات اسراییل بر غزه ابراز تاسف کرد و گفت که طالبان هرچند در امور داخلی دیگران مداخله نمی کنند، با مسلمانان همدردی دارند.

وزارت خارجۀ طالبان نیز چند بار و در تازه‌ترین مورد پس از حمله بر شفاخانۀ غزه که منجر به کشته شدن حدود ۵۰۰ نفر شد با صدور بیانیه‌ای گفته است که هر گونه دفاع و مقاومت مردم "فلسطین" برای آزادی سرزمین و مقدسات‌شان، حق مشروع شان است.

ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی حکومت طالبان هفتۀ گذشته با نشر اعلامیه‌ای، محاصرۀ غزه را توسط اسراییل نکوهش کرده و از جامعۀ بین‌المللی خواست که به این بحران رسیدگی کند.

پاسخ سنجیده

مایکل کوگلمن، پژوهشگر در مرکز ویلسن در واشنگتن دی‌سی می‌گوید که پیام‌های رسمی طالبان در خصوص جنگ حماس-اسراییل با ابراز همدردی و حمایت سایر کشورهای اسلامی از فلسطینیان "قابل مقایسه" است.

کارشناسانی چون جاوید احمد، دپلومات پیشین افغان، به این باور اند که بیانات طالبان در این خصوص سنجیده شده بود و تنها با فلسطینیان ابراز همدردی کرده اند. او گفت: "چهره‌های ارشد طالبان به ظاهر از کشورهای عرب همسایۀ فلسطین انتظار دارند که گام پیش نهاده و برای پایان بخشیدن خشونت راه حلی دریابند، تا اینکه کشورهای غیرعرب در این زمینه دست به کار شوند."

رویکرد سنجیده شدۀ طالبان که با ادعای شکست ابرقدرت جهان و ناتو مباهات می‌کنند، برای برخی‌ها شگفت انگیز است.

یک روز پس از حملۀ حماس بر اسراییل، مایکل مک‌کال، رییس کمیتۀ امور خارجی مجلس نمایندگان کانگرس ایالات متحده گفت که شاهد نشانه‌هایی بوده است که گویا طالبان می‌خواهند در جنگ علیه "صهیونیزم" شرکت کرده و "بیت‌المقدس را آزاد" کنند. هرچند طالبان این ادعا و گزارش‌های مرتبط به آن را رد کردند.

شماری از افغان‌ها از خاموشی طالبان در این خصوص به شدت نقد کرده اند. عطا محمد نور، والی پیشین بلخ و یکی‌ از چهره‌های مخالف طالبان با نشر نوار صوتی یک دختر فلسطینی در ایکس نگاشته است: "شما که در کارنامه‌ای تان به‌جز کشتار مردم بی‌گناه به نام دین و آیین، چیزی دیگری ندارید، در مورد این کلیپ چه نظر دارید؟"

در این نوار صوتی با عنوان "پیام صوتی خواهری از فلسطین برای اهل افغانستان" و زیرنویس دری، این دختر فلسطینی به افغان‌ها التماس می‌کند که به کمک فلسطینیان بشتابند.

مریم سلیمان‌خیل، عضو پیشین شورای ملی افغانستان، در ایکس در زیر پست سخنگوی طالبان نگاشته است که واکنش این گروه به جنگ حماس-اسراییل "میان‌تهی" بوده است.

توافقنامه دوحه

در توافقنامۀ دوحه که در فبروری ۲۰۲۰ میان طالبان و ایالات متحده در قطر امضا شد، طالبان تعهد کرده اند که مانع هرگونه تهدید امنیتی علیه ایالات متحده و متحدان آن می‌شوند. اسراییل یکی از متحدان نزدیک و سرسخت ایالات متحده است.

اما برخی کارشناسان به این باور اند که حمایت لفظی طالبان از حماس که ایالات متحده آن را سازمان تروریستی می‌پندارد، به معنی تخطی از توافقنامۀ دوحه نیست.

کوگلمن گفت: "توافقنامۀ دوحه بر الزام بسیار مشخص و باریک تمرکز دارد: طالبان به گروه‌های تروریستی اجازه ندهند که از خاک افغانستان ایالات متحده و متحدان آن را تهدید کنند. تظاهرات به حمایت حماس یا هرگونه اعتراضات ضد اسراییلی در افغانستان، به مثابۀ تخطی از الزامات [مندرج در توافقنامۀ دوحه] پنداشته شده نمی‌تواند."

ادعا می‌شود که نزدیک به ده گروه تروریستی در افغانستان پناهگاه دارند که اگر جلو آنان گرفته نشود، تهدیدات امنیتی را متوجه منطقه و جهان کرده می‌توانند، که این گروه‌ها نیز، به گفتۀ جاوید احمد، تا کنون "خاموشی محتاطانه و خویشتنداری غیرمعمول" داشته اند.

با وصف تسلط کامل بر افغانستان در بیش از دو سال گذشته، طالبان با شاخۀ خراسان گروه دولت اسلامی که حملات مرگباری را در سرتاسر افغانستان انجام داده است، درگیر است. شاخۀ خراسان داعش نیز به خاطر روابط حماس با ایران، تا کنون از این گروه ابراز حمایت نکرده است.