کمیشنری عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان می‌گوید که از ۱۵ سپتمبر ۲۰۲۳ تا ۲۷ جون سال روان میلادی، ۶۳۹هزار مهاجر افغان از پاکستان به کشور خود بازگشته اند که از این میان، برگشت ۱۴۸هزار نفر در شش ماه اول ۲۰۲۴ به افغانستان ثبت شده است.
این اداره ملل متحد گفته است که بازگشت مهاجران افغان از پاکستان به افغانستان از ماه مارچ سال جاری تشدید شده است و در این ماه، بیش از ۴۰هزار مهاجر به کشورشان بازگشته اند.
پاکستان در اکتوبر سال گذشته مرحله اول "طرح بازگرداندن اتباع خارجی غیرقانونی" را اجرایی کرد و برای مهاجرین فاقد مدرک ۳۰ روز مهلت داد تا این کشور را ترک کنند، در غیر آن بازداشت و با جبر اخراج خواهند شد.
پاکستان اگرچه در فصل زمستان روند اخراج مهاجران افغان از این کشور را کاهش داده بود، اما پس از بهار سال جدید، بار دیگر روند اخراج این گونه مهاجران را سرعت بخشیده است.
از سپتمبر ۲۰۲۳، کمیشنری عالی ملل متحد در امور پناهندگان به بیش از ۹۸هزار عودت‌کننده از پاکستان از طریق مراکز کمک نقدی در کابل، قندهار و جلال‌آباد کمک کرده است که ۶۱هزار آن دارندگان کارت شناسایی موسوم به پی‌اوآر بودند.
این اداره ملل متحد گفته است که از هر پنج مهاجر افغان که توسط این کمیشنری کمک شده است، یک نفر زن بوده و ۳۳ درصد آنها به کابل، جلال‌آباد، قندهار، لشکرگاه و مزارشریف بازگشته اند.
کمیشنری عالی ملل متحد در حالی از تسریع روند اخراج مهاجرین افغان از پاکستان خبر داده است که ملاله یوسفزی، فعال حقوق آموزش دختران و برنده جایزه صلح نوبل، از حکومت آن کشور خواسته است تا "در مورد سیاست اخراج مهاجرین افغان" تجدید نظر کند.
او به تاریخ سوم جولای (۱۳ سرطان) در شبکه اجتماعی ایکس نوشت که پاکستان با چنین اقدامی "دختران و زنان افغان را از جنایات طالبان نجات دهد تا دختران افغان در پاکستان بتوانند با خیال راحت به مکتب بروند".
ملاله افزود که از اخراج دسته جمعی مهاجرین افغان توسط حکومت پاکستان به این دلیل نگرانی کرده است که دختران و زنان بیشتر از این اقدام متضرر خواهند شد و اخراج اجباری افغان‌ها از پاکستان که "زیر ظلم وحشیانه طالبان" رنج می‌برند، "بسیار خطرناک" است.
حکومت پاکستان اگرچه به خواست‌های جامعه جهانی و سازمان‌های بین المللی حقوق بشر در مورد اخراج مهاجرین افغان از این کشور پاسخ مثبت نداده، اما گفته است که تنها آن دسته از مهاجرین را اخراج می‌کند که مدارک قانونی برای اقامت ندارند.
این در حالی است که گزارش‌هایی از فیصلۀ حکومت پاکستان مبنی بر اخراج ۸۰۰هزار مهاجر افغان از آن کشور نشر شده است.
با این حال، ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی حکومت طالبان که رهبری هیات این گروه را در نشست سوم دوحه به دوش دارد، پس از برگشت گفت که موضوع اخراج مهاجرین افغان را در حاشیه نشست سوم دوحه با آصف درانی، نماینده ویژه پاکستان در امور افغانستان در میان گذاشته است.
مجاهد گفت که در این دیدار از جانب پاکستان خواسته است که مهاجرین افغان را از آن کشور اخراج نکنند.
بر اساس گزارش سازمان ملل متحد، در حال حاضر ۳.۲ میلیون مهاجر افغان در پاکستان زندگی می‌کنند.