حسن کاظمی قمی، نماینده ویژه رییس جمهور ایران در امور افغانستان و سفیر آن کشور در کابل، گفته است که کارشناسان ایرانی از سرچشمه‌های دریای هلمند بازدید کرده اند.
کاظمی امروز یکشنبه ۱۳ اگست (۲۲ اسد) به خبرگزاری فارس ایران گفت: "هیات فنی ما در حال حاضر در کابل است، بازدید انجام شده و به زودی گزارش آن به دست ما می‌رسد."
به گفتۀ نماینده ویژهٔ رییس جمهور ایران در امور افغانستان، این نخستین‌بار است که متخصصان ایرانی از مرکز آب سنجی، سرچشمۀ دریای هلمند در منطقه "دهراوود" بازدید می‌کند.
حکومت طالبان هنوز در خصوص بازدید هیات ایرانی چیزی نگفته است.
پیش از این تهران بارها از حکومت طالبان خواسته بود که به متخصصان تخنیکی این کشور اجازه بدهد که میزان آب موجود در دریای هلمند را سنجش کنند.
ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت خارجه‌ٔ ایران، از توافق ابتدایی بین طالبان و حکومت ایران در مورد حق‌آبۀ دریای هلمند خبر داده بود.
او به تاریخ ۳۱ جولای (نهم اسد) در یک نشست خبری گفت: "مذاکرات در سطوح مختلف انجام شده و اخیراً با مقامات افغانستان گفتگوی جدی داشتیم، توافقی نیز وجود دارد، امیدواریم که مقامات افغانستان مسوولانه عمل کنند."
ایران بارها تاکید کرده است که در خصوص حق‌آبۀ هلمند، معاهده ۱۳۵۱ بین افغانستان و ایران تطبیق شود، مقامات حکومت طالبان نیز بارها تعهد خود را با این معاهده بیان کرده اند.
پیش از آن، در خصوص این موضوع میان مقامات دو کشور سخنان تند رد و بدل شده بود.
ابراهیم رییسی، رییس جمهور ایران، به حکومت طالبان هشدار داده بود که حقابۀ ایران را از دریای هلمند بدهد.
رییسی به تاریخ ۱۸ می (۲۸ ثور) به خبرنگاران گفت: " حاکمان افغانستان باید اجازه دهند کارشناسان ما مراجعه و صحت و سقم ماجرا را بررسی کنند، اگر کارشناسان ما کمبود آب را تایید کنند حرفی نداریم وگرنه اجازه نخواهیم داد حق مردم به هیچ عنوان ما تضییع شود."
مقامات طالبان گفته اند که میزان اندک باران باعث کمبود آب دریای هلمند شده و این یک عذر واقعی افغانستان است.
افغانستان و ایران در سال ۱۳۵۱ تفاهمنامۀ توزیع آب هلمند را امضا کردند که بر اساس آن افغانستان باید سالانه ۸۱۷ میلیون متر مکعب آب دریای هلمند را به ایران بدهد.
حکومت‌های پیشین افغانستان گفته اند که در سال‌های گذشته بیش از میزانی که در توافقنامه مشخص شده، آب دریای هلمند به ایران سرازیر شده است.
بر اساس اظهارات مقامات حکومت پیشین افغانستان، چهار دهه جنگ و عدم مدیریت آب در افغانستان باعث شده که سالانه حدود ۲.۵ میلیارد متر مکعب آب به ایران سرازیر شود.
در این حال، طی سال‌های اخیر سدهای آب در امتداد این دریا ساخته شده و از سوی دیگر بیشتر مناطق افغانستان از جمله ولایات جنوب غربی و جنوبی چندین سال است که خشکسالی را تجربه می‌کند و سطح آب به مقدار زیاد کاهش یافته است.
بند کمال خان در مرز ایران نیز که توسط محمد اشرف غنی، رییس جمهور پیشین افغانستان، در ماه مارچ ۲۰۲۱ افتتاح شد، در امتداد این دریا ساخته شده است.
گروه