دونالد ترمپ، رییس جمهور پیشین ایالات متحده با دردسرهای حقوقی و اتهامات متعدد جنایی روبرو است که هر روز تشدید شده و در صورت اثبات آن آیندهٔ سیاسی وی تهدید شده و حتا احتمال زندانی شدنش وجود دارد.
ترمپ که هفتهٔ گذشته به اتهام تلاش برای تغییر نتایج انتخابات ۲۰۲۰ ایالات متحده به محکمهای در واشنگتندیسی حاضر شد، پیش از آن در پیوند به اتهامات متعدد دیگر در محاکم فدرال در ایالتهای نیویارک و فلوریدا حاضر شده بود. وارد شدن چهارمین مورد اتهام بر وی در ایالت جورجیا نیز هر لحظه متصور است.
هیچ رییس جمهور ایالات متحده تا کنون به خاطر اتهامات جنایی محاکمه نشده و هیچ کسی نمیداند که پس از مجرم شناخته شدن ترمپ، چه واقع خواهد شد.
پرسشهای زیاد حقوقی در پیوند به اتهامات بر ترمپ وجود دارد که پاسخ برخی از سوالات بسیار دشوار است.
آیا ترمپ میتواند دوباره رییس جمهور شود؟
توافق جمعی در این زمینه وجود دارد: حتا اگر ترمپ متهم شناخته شود، هیچ مانع قانونی وجود ندارد که وی را از احراز کرسی ریاست جمهوری باز دارد.
قانون اساسی ایالات متحده سه لازمه را برای نامزدان ریاست جمهوری این کشور مشخص کرده است: آنان باید شهروند متولد ایالات متحده باشند، کم از کم ۳۵ ساله باشند و کم از کم ۱۴ سال در ایالات متحده زندگی کرده باشند.
شمار زیاد کارشناسان با اشاره به اینکه ترمپ هر سه لازمهٔ فوق را دارد، استدلال میکنند که ایالتها نمیتوانند متقضیات اضافی را فراتر از آنچه در قانون اساسی ایالات متحده ذکر شده است، برای نامزدان ریاست جمهوری ایجاد کنند.
ایوجین مازو، کارشناس قوانین انتخاباتی، میگوید که حتا یک نامزد دارای "نارسایی روانی" را نمیتوان از رقابت در انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده منع کرد، زیرا به گفتهٔ وی قانون اساسی شرایط لازمی را برای نامزدان مشخص کرده است. مازو در صحبت با صدای امریکا گفت: "اگر شرایط بیشتر اضافه میشود باید از طریق تعدیل قانون اساسی باشد."
در سالهای اخیر، قوانین ایالتی در برخی ایالتها مانند کالیفورنیا و نیوجرسی، نامزدان ریاست جمهوری را ملزم کرده است تا سوابق مالیاتی شان را فاش کنند، اقدامی که به گفتهٔ مازو از دید برخیها غیرقانونی تلقی میشود.
مازو گفت که با اینهمه، ایالتها نمیتوانند که با این استدلال که نامزد ریاست جمهوری باید سوابق جنایی نداشته باشد، جلو حضور ترمپ را در کارزار انتخاباتی بگیرند.
مناظره بر سر تعدیل ۱۴ قانون اساسی امریکا
فرانک بومن، استاد حقوق در دانشگاه میزوری میگوید که بند سوم تعدیل ۱۴ قانون اساسی ایالات متحده صراحت دارد که یک فردی که به "سرکشی" یا "شورش" مجرم شناخته شده باشد، از رقابت برای ریاست جمهور منع شده میتواند.
در اصل، این بند در تعدیل ۱۴ قانون اساسی ایالات متحده به خاطری گنجانیده شده است که کسانی را که در جریان جنگ داخلی ایالات متحده -۱۸۶۱ تا ۱۸۶۵- در شورش دست داشتند، از احراز کرسی ریاست جمهوری محروم کند.
در ماههای اخیر، برخی گروههای لبرال ایالتها را ترغیب کرده است تا با استناد بر این بند تعدیل ۱۴ قانون اساسی ایالات متحده، ترمپ را از رقابت در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴ ایالات متحده محروم کنند. آنان استدلال میکنند که ترمپ به تاریخ ششم جنوری ۲۰۲۱ شورش را تحریک کرد و حامیان وی بر مقر کانگرس ایالات متحده درست در زمانی حمله کردند که جلسهٔ تایید پیروزی جو بایدن به صفت رییس جمهور ایالات متحده جریان داشت.
با اینحال، کارشناسانی مانند بومن استدلال میکنند که هیچ یکی از اتهامات جنایی وارده علیه ترمپ، مدعی دخالت وی در تمرد یا شورش نیست.
آیا ترمپ زندانی شده میتواند؟
اگر ترمپ مجرم شناخته شود، ممکن به زندان محکوم شود، اما از نظر تیوری، او قادر خواهد بود که کمپاین انتخاباتی خود را از زندان به پیش ببرد.
بومن گفت: "از نظر قوانین جنایی، او یک فرد است و از اینرو، مانند هر فرد دیگر، اگر به ارتکاب کدام جرم مجرم شناخته شود، بر اساس قانون به زندان محکوم خواهد شد."
تا کنون هیچ رییس جمهور پیشین ایالات متحده زندانی نشده است، اما در گذشته برخی نامزدان ریاست جمهوری کمپاین انتخاباتی شان را از پشت میلههای زندان به پیش برده اند.
در سال ۱۹۲۰، ایوجین دبس،یک نامزد ریاست جمهوری از حزب سوسیالیست، در حالیکه به جرم فتنه انگیزی زندانی بود، حدود یک میلیون رای را کسب کرده بود. در سال ۱۹۹۲، لیندون لهروش، فعال سیاسی در حالیکه به جرم تقلب زندانی بود، کمپاین انتخاباتی اش را برای احراز کرسی ریاست جمهوری از پشت میلههای زندان به پیش میبرد.
ترمپ عهد کرده است که در هر صورت به کمپاین انتخاباتی خود ادامه خواهد داد. او در ماه جون در مصاحبه با نشریهٔ پولیتیکو گفت: "هرگز ترک نخواهم گفت."
هرچند مشخص نیست که رییس جمهور پیشین ایالات متحده در صورت مجرم شناخته شدن به چند سال زندان محکوم خواهد شد، اما نشریهٔ پولیتیکو بر اساس اتهامات وارده بر ترمپ و حد اکثر مجازات برای این اتهامات، تخمین زده است که ممکن وی تا ۶۴۱ سال زندانی شود.
با اینحال، تصمیم نهایی در دست قاضی است که با در نظر داشت عوامل مختلف از جمله شدت جرم، شخصیت متهم و علایق عامه، حکم صادر کند.
برخی کارشناسان حقوقی استدلال میکنند که ممکن ترمپ به حبس تعلیقی یا هم حبس خانگی محکوم شود، اما برخی دیگر میگویند که رییس جمهور پیشین به زندان افگنده خواهد شد.
آیا ترمپ خود را معاف کرده میتواند؟
در فرجامین روزهای ریاست جمهوری ترمپ، کارشناسان مناظرات داغ در مورد فرمان ریاست جمهوری برای بخشش رییس جمهور داشتند.
رییس جمهور ایالات متحده صلاحیت دارد تا هر کسی را که مرتکب جنایات فدرال شده باشد عفو کند و برخی پیشبینی میکردند که ترمپ ممکن مخفیانه و پیش از پایان تصدی ریاست جمهوری، فرمانی را در مورد بخشش خود صادر کرده تا از پیگرد خود در آینده جلوگیری کرده باشد.
اما جاناتن تورلی، استاد حقوق در دانشگاه جورج واشنگتن این احتمال را نفی کرده و میگوید که اگر ترمپ چنین فرمانی را صادر کرده بود، شاید بسیار وقت پیش آن را برای دفاع از خویش پیشکش میکرد.
تورلی میگوید که اگر ترمپ پیش از فیصلهٔ محکمه دوباره به صفت رییس جمهور انتخاب شود، فرمان بخشش خود را صادر کرده میتواند.
جلسهٔ محاکمه برای دو مورد از سه قضیهٔ ترمپ برای ماههای مارچ و می سال ۲۰۲۴ زمانبندی شده است، اما با درنظر داشت اقدامات پیش از محاکمه و دیگر مسایل حقوقی، تاریخ برگزاری محاکمهٔ ترمپ میتواند به تاخیر بیافتد.
روی همرفته، پرسش صدور فرمان عفو خودی از سوی رییس جمهور هم بی پاسخ میماند. کارشناسان حقوقی مانند بومن استدلال میکنند که صدور چنین فرمانی نقض قانون اساسی است، زیرا به گفتهٔ وی "هیچ کسی نمیتواند که قاضی خود باشد."
افزون بر این، به گفتهٔ تورلی، حتا اگر ترمپ خود را با صدور فرمان از چنگ اتهامات جنایی فدرال برهاند، باز هم از سوی محاکم ایالتی به خاطر اتهاماتی که بر وی وارد است، محاکمه خواهد شد.
گروه