سرپرست وزارت تحصیلات عالی حکومت طالبان از بازنگری نصاب تحصیلی دانشگاه‌های افغانستان و تطبیق آن خبر داده است.
ندا محمد ندیم، روز سه شنبه نهم می (۱۹ ثور) در یک نشست خبری در پروان گفت که "بیش از ۷۰ درصد نصاب" بازنگری و کار روی آن نهایی شده است.
به گفتۀ ندیم، این نصاب جدید به زودی جهت تطبیق در اختیار همۀ دانشگاه‌ها در سراسر افغانستان قرار خواهد گرفت.
سرپرست وزارت تحصیلات عالی حکومت طالبان در ماه جدی سال گذشته خورشیدی در مصاحبه با تلویزیون ملی افغانستان ادعا کرد که در نظام و نصاب تحصیلی افغانستان "منکرات" وجود داشت، اما هیچ موردی را مشخص نکرد که این ادعایش را ثابت کند.
همچنان ندیم روشن نکرد که آیا این منکرات تنها منحصر به دانشجویان دختر است یا شامل پسران نیز می‌شود.
در این حال، عبدالباقی حقانی، سرپرست پیشین وزارت تحصیلات عالی حکومت طالبان نیز در اواسط سال گذشته خورشیدی گفته بود که نصاب تحصیلی دانشگاه‌ها معیاری نیست و نیاز به بازنگری دارد.
به گفتۀ حقانی، نصاب تحصیلی دورۀ ماقبل حکومت طالبان ضعیف بوده و نمی‌تواند که برای خودکفایی افغانستان کمک کند.
پیش از این وزارت تحصیلات عالی حکومت طالبان، بیشتر بر مضامین اسلامی تمرکز کرده و ساعات درسی مضمون ثقافت اسلامی را در دانشگاه‌ها از یک ساعت به سه ساعت افزایش داده بود.
داکتر حمیرا فرهنگیار، فعال مدنی به این نظر است که نصاب تحصیلی را باید کسانی بازنگری کنند و تغییر بدهند که اکادمیسین باشند و دانش این را داشته باشند که نیازها در نصاب دانشگاه‌ها را مطابق با معیارهای تحصیلی روز اولویت‌بندی و بازنگری کنند.
فرهنگیار افزود: "امیدوارم در تغییرات نصابی که صورت گرفته، بوردی وجود داشته باشد که در مقابل مردم و محصلین پاسخگو باشد. خدا کند این تغییراتی که وارد می‌شود، صدمه‌ای برای آیندۀ جوان نزند".
او تاکید کرد که بازنگری نصاب تحصیلی دانشگاه‌ها نباید حذف مضامین اصلی و مسلکی رشته‌های تحصیلی باشد، بلکه بروزرسانی این مضامین باشد. همچنان به گفتۀ او، اگر مضامین دیگر اضافه می‌شود، فرعی در نظر گرفته شود.
اما لیلی بسیم، فعال حقوق زنان به این نظر است که حکومت طالبان با مطرح‌کردن چنین مسایل اذهان عامه را مصروف نگه می‌دارد.
او افزود: "به نحوی یک بازی بوده که ما داریم سر نصاب کار می‌کنیم، داریم سر یک طرح جدید کار می‌کنیم، در حالی که اگر قرار بود اینها (طالبان) واقعاً سر نصاب کار بکنند و واقعاً بخواهند دروازه‌های مکاتب و دانشگاه‌ها باز شود، در این دوسال حتماً یک طرح ریخته می‌شد و باز می‌بود".
این در حالی است که از حدود شش ماه به این طرف، دروازه دانشگاه‌ها به روی دختران بسته است. ندیم در اوسط دسمبر ۲۰۲۲ طی مکتوبی عنوانی دانشگاه‌های "امارتی و خصوصی" گفت که بر اساس "فیصلۀ کابینه...تحصیل اناث تا امر ثانی معطل" شده است.
او در وهلهٔ نخست در مورد علت این تصمیم چیزی بیان نکرد. اما در روز‌های بعد، در مصاحبه با تلویزیون ملی افغانستان، در کنار سایر دلایل "بی‌حجابی'' را یکی از عوامل این دستور عنوان کرد.
به گفته‌ندیم، "بی‌حجابی، سفر بدون محرم شرعی، منکرات، فعالیت خوابگاه‌های دختران و صنوف مختلط درسی دختران و پسران" از دلایل تعلیق تحصیل دختران در دانشگاه‌ها می‌باشد.
اما لیلی بسیم گفت: "ایدیولوژی طالب بر ضد زن است، ایدیولوژی طالبان همین است که زن به عنوان یک موجود اجتماعی، زن به عنوان یک کسی که بتواند در اجتماع باشد و با مرد یکجای در جامعه کار بکند و درس بخواند، قطعاً در فکر و مفکورۀ اینها وجود ندارد، و این ننگ و عار است برای طالبان که زن در اجتماع باشد".
افغانستان یگانه کشور در جهان است که در آن دختران از رفتن به مکاتب متوسطه، لیسه و دانشگاه محروم شده اند. با وجود تاکید جدی جامعهٔ بین‌المللی برای از سرگیری آموزش دختران در افغانستان، این دومین سال پیهم است که طالبان به این محدودیت ادامه داده اند.
جامعه جهانی و نهادهای حامی حقوق بشر بر محدودیت آموزش دختران در افغانستان بارها انتقاد کرده اند. طالبان این ممنوعیت را موقتی عنوان کرده و گفته اند که روی نصاب تعلیمی و محیط مناسب تحصیلی مطابق شریعت اسلامی برای دختران کار می‌کنند.
