هم‌زمان با آغاز پروسه آزمون کانکور در افغانستان، رینا امیری، نماینده ویژۀ وزارت امور خارجه امریکا در امور حقوق بشر، زنان و دختران در افغانستان از خواست اشتراک دختران در آزمون کانکور حمایت کرده است.
امیری روز پنجشنبه ۲۰ جولای (۲۹ سرطان) ضمن همرسانی یک گزارش خبری در مورد تقاضای دختران افغان برای شمولیت در امتحان کانکور، در تویتر نوشته است که موفقیت دختران افغان، موفقیت افغانستان است.
او نگاشته است: "از خواست دختران افغان برای اجازه شرکت در امتحان کانکور حمایت می‌کنیم. موفقیت آنها موفقیت افغانستان خواهد بود و تامین نفقه، بهبود اقتصاد و آینده را در پی خواهد داشت. طالبان باید کشور و مردم را بر ایدیولوژی شان، ارجحیت دهند".
نماینده ویژۀ وزارت امور خارجه امریکا در امور حقوق بشر، زنان و دختران در افغانستان در حالی این اظهارات را بیان کرده است که حکومت طالبان فورم اشتراک آزمون کانکور را تنها برای فارغان مکاتب پسران فرستاده است.
این تصمیم واکنش‌های جدی مدافعان حقوق زن و دختران را به دنبال داشته است. مریم معروف آروین، رییس "جنبش شنبه‌های ارغوانی" به صدای امریکا گفت که محرومیت و ممنوعیت روز افزون علیه زنان به ویژه دختران جوان و دانش‌آموزان نگران کننده است و پیامدهای ناگوار به دنبال خواهد داشت.
آروین افزایش افسردگی، بیماری‌های روحی و روانی و بلندرفتن آمار خودکشی در بین دختران را بخشی از این پیامدها خواند. او گفت: "این عملکرد طالبان بیشتر از هر زمان دیگر زنان را منزوی و جامعه را مرد محور و مردسالار می‌کند و باعث افزایش خشونت‌های بیشتر علیه زنان و ازدواج‌های اجباری و خشونت‌های خانوادگی می‌شود".
او با اشاره به وضعیت اسفناک زنان افغانستان تحت حاکمیت طالبان گفت که توقع می‌رود تا اگر جهان "کوچک‌ترین باورمندی به حقوق بشر و اصول‌های بشری" دارد در برابر "سیاست‌های انسان‌ستیزانه و زن‌ستیزانه طالبان از گام عملی و جدی استفاده کند".
همچنان این مدافع حقوق زنان از مردم افغانستان خواست تا قفل سکوت را علیه عملکرد طالبان بشکنند و در برابر فرزندان دختر خود احساس مسوولیت کنند.
به دنبال چنین واکنش‌ها، اداره ملی امتحانات حکومت طالبان اخیراً گفته است که این نهاد مسوول برگزاری آموزن‌های کوچک و بزرگ در سراسر افغانستان است و از همین‌رو بر اساس مکتوب ارسالی اداره‌های مربوط، روند آزمون را به پیش می‌برد.
این اداره در تویتی نگاشته است: "وزارت تحصیلات عالی در امتحان کانکور امسال فقط فورم پذیرش دانشجویان پسر را فرستاده است. بنابراین، این کار (وزارت) تحصیلات عالی است که از کی امتحان می‌گیرد و از چه کسی نمی‌گیرد. اداره ملی امتحانات در این زمینه مسوولیتی ندارد".
این در حالی است که مرحله نخست آزمون کانکور امروز پنجشنبه ۲۹ سرطان در ۱۱ ولایت آغاز شد و فردا نیز ادامه می‌یابد.
عبدالباقی حقانی، سرپرست اداره ملی امتحانات حکومت طالبان هفته گذشته در مصاحبه‌ای با خبرگزاری باختر تحت ادارۀ طالبان گفت که در مرحله دوم آزمون کانکور در ۱۲ ولایت، مرحله سوم در ده ولایت، مرحله چهارم در کابل راه‌اندازی خواهد شد.
به گفتۀ حقانی در مرحله نهایی نیز امتحان متفرقه و آزمون کانکو دانش‌آموزان بیرون‌مرزی اخذ خواهد شد.
حقانی گفت: "آزمونی که در آینده گرفته می‌شود، به سه بخش تقسیم شده است که بخش طبی، اجتماعی و ساینسی است. همین تخصیص را به دانشگاه‌های خصوصی نیز می‌دهیم تا برای جوانان سهولت ایجاد شود و از طرف دیگر از بروز مشکلات و چالش جلوگیری شود".
هنوز مشخص نشده که امسال چه تعداد فارغان صنف ۱۲ در آزمون کانکور شرکت می‌کنند و ظرفیت دانشگاه‌ها و موسسات تحصیلات عالی به چه میزان است.
اما در سال ۱۴۰۱ خورشیدی ۱۵۰هزار فارغ صنف ۱۲ به شمول دختران در آزمون کانکور شرکت کرده بودند که بر اساس معلومات وزارت تحصیلات عالی حکومت طالبان از این جمله ۱۱۵هزار تن در دانشگاه‌ها و موسسات تحصیلی جذب شده بودند.
هرچند وزارت تحصیلات عالی ممانعت از اشتراک دختران در آزمون کانکور امسال را به گونۀ رسمی تایید نکرده است، اما در ماه ثور سال روان میلادی گزارش‌هایی نشر شد که اداره ملی امتحانات، فورم اشتراک آزمون کانکور را به برخی لیسه‌های دخترانه فرستاده است.
اما شماری از دانش‌آموزان به صدای امریکا گفته اند که هنوز فورم اشتراک آزمون کانکور را دریافت نکرده اند.
طالبان پس از تسلط دوباره بر افغانستان در اگست ۲۰۲۱، آموزش دختران بالای صنف ششم را در مکاتب منع کرد. همچنین وزارت تحصیلات عالی حکومت طالبان اواخر دسمبر ۲۰۲۲ تحصیل زنان و دختران را در دانشگاه‌ها و موسسات تحصیلات عالی ممنوع کرد.
ممانعت کار زنان در سازمان‌های غیردولتی داخلی و خارجی و همچنان دفاتر ملل متحد از دیگر محدودیت‌های طالبان بر زنان افغانستان است.
جامعه جهانی بارها از طالبان خواسته است که محدودیت‌های اعمال شده بر زنان را لغو کنند، اما حکومت طالبان تاکنون به خواست‌های جامعه جهانی پاسخ نداده است.
طالبان ادعا می‌کنند که آنها به تمام حقوق زنان در چارچوب شریعت پایبند استند. همچنین حکومت طالبان ممنوعیت تحصیل دختران را موقتی خوانده و گفته است که برای از سرگیری تحصیل دختران تلاش‌ها جریان دارد.
