کمیشنری عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان (UNHCR) می‌گوید که پس از اعلام مقام‌های ایرانی برای اخراج بیش از دو میلیون مهاجر افغان در ماه‌های اخیر، روند اخراج اجباری شهروندان افغانستان از آن کشور بیشتر شده است.
کارولین گلوک، رییس کمیشنری عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان برای افغانستان در یک پیام ویدیویی که روز جمعه ۲۰ دسمبر (۳۰ قوس) منتشر شده، گفت که هر هفته، ده‌ها هزار شهروند افغانستان از ایران وارد کشور شان می‌شوند.
او افزود: "من در منطقۀ مرز میان افغانستان و ایران قرار دارم. سال گذشته صدها هزار نفر به افغانستان بازگرداننده شدند، اکثر برگشت‌کنندگان به گونۀ جبری و برخلاف مشوره کمیشنری عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان اخراج شدند. مقامات ایرانی در تهران گفته اند که آنها قصد دارند تا ماه مارچ ۲۰۲۵، دو میلیون شهروند خارجی، بدون اسناد قانونی را از آن کشور اخراج کنند."
بر اساس معلومات ملل متحد، روند اخراج اجباری شهروندان افغانستان از ماه سپتمبر به این‌سو، به گونۀ بی‌سابقه افزایش یافته است و هر روز هزاران نفر توسط پولیس آن کشور بازداشت و جبراً به کشور شان بازگرداننده می‌شوند.
رییس دفتر کمیشنری عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان از روند اخراج اجباری شهروندان افغانستان توسط حکومت ایران ابراز نگرانی کرده و گفته است که بازگشت مهاجران افغان به کشور شان باید، "داوطلبانه، مصوون و با عزت" باشد.
این سازمان درباره شمار دقیق مهاجران برگشت‌کننده از ایران معلومات نداده است، اما اخیراً سازمان بین‌المللی مهاجرت گفته است: "امسال تیم‌های پاسخ‌گویی سازمان بین‌المللی مهاجرت، ۱.۲ میلیون مهاجر افغان که اسناد قانونی اقامت نداشتند را در چهار بندر مرزی ایران و پاکستان و همچنان میدان هوایی کابل ثبت کرده است."
به گفتۀ سازمان بین‌المللی مهاجرت، از بیش از یک میلیون مهاجر فاقد مدرک اقامت که در این مدت به افغانستان دوباره برگشته اند، ۶۶ درصد آنان از ایران اخراج شده‌اند.
سازمان ملل متحد با ابراز نگرانی گفته است که اکثر کسانی که از کشورهای همسایۀ افغانستان به گونۀ جبری بازگرداننده می‌شوند، با بیکاری و مشکلات اقتصادی در داخل این کشور مواجه اند.
افغانستان از معدود کشورهای جهان است که در حدود هشت میلیون شهروندش در کشورهای خارجی به خصوص در کشورهای همسایۀ آن زندگی می‌کنند. همچنان حدود شش میلیون نفر به دلیل جنگ‌ها و حوادث طبیعی از مناطق اصلی شان آواره شده و در حال حاضر، در مناطق دیگر در داخل این کشور زندگی می‌کنند.
پیش از این سازمان بین‌المللی مهاجرت گفته بود که پس از تسلط مجدد طالبان بر افغانستان در اگست ۲۰۲۱، شهروندان این کشور با مشکلات زیادی به شمول بی‌ثباتی سیاسی و اقتصادی مواجه شده و همچنان زنان و دختران در این کشور با موجی از محدودیت‌ها روبرو شدند.
این سازمان گفته بود که بحران‌های متواتر به شمول بحران خشک‌سالی در این کشور، مردم را به مهاجرت ترغیب کرده است.
در هفته‌های اخیر، پولیس ایران اخراج اجباری مهاجران افغان را افزایش داده و روزانه هزاران نفر را پس از توقیف و بازداشت به کشور شان باز می‌گرداند.
اخیراً برخی از مهاجران افغان در ایران گفتند که پولیس ایران روزانه صدها نفر را از بخش‌های مختلف آن کشور بازداشت و پس از مدتی توقیف، اخراج می‌کند. به گفتۀ آنان، پولیس ایران حتا شبانه وارد محل بود و باش مهاجران افغان شده و به اذیت و آزار آنان می‌پردازند.
این در حالی است که در هفته‌های اخیر، برخی از مقام‌های ایرانی گفته اند که تا پایان امسال، ۲.۵ میلیون مهاجر افغان فاقد مدرک اقامت، به افغانستان بازگردانده خواهد شد.
اخیراً احمد معصومی فر، رییس نمایندگی وزارت خارجۀ ایران، در شمال‌شرق آن کشور به خبرنگاران گفت: "بازگرداندن اتباع غیرمجاز نیازمند انجام توافق با هیچ کشوری نیست و براساس تصمیم گرفته شده در مجموعه نظام، اتباع غیر مجاز افغانستان باید ایران را ترک کنند، اگر بازگشت آنها داوطلبانه باشد که بهتر است در غیر این صورت دستگاه‌های ذیربط در این خصوص اقدام خواهند کرد."
ایرنا، خبرگزاری دولتی ایران، از قول این مقام وزارت خارجۀ ایران گزارش داد که حکومت سرپرست طالبان در افغانستان نیز این وضعیت را درک کرده و از افرادی که به شکل غیرمجاز وارد ایران شده و در آنجا اقامت گزیده اند، دفاع نمی‌کند.
گروه