اداره امور زنان سازمان ملل متحد می‌گوید که بیش از ۴۲۸هزار مهاجر افغان در دو ماه گذشته از پاکستان به افغانستان بازگشته اند که بیشتر آنان در ولایت‌های ننگرهار، قندهار، کنر، کابل و کندز در حال جابجایی اند.
گروه ویژه کمک‌های بشری مبتنی بر جنسیت در افغانستان به رهبری اداره امور زنان سازمان ملل متحد، در گزارشی به روز پنجشنبه ۱۴ دسمبر (۲۳ قوس) در مورد وضعیت عودت‌کنندگان اجباری از پاکستان گفت که با فرا رسیدن فصل زمستان، وضعیت عودت‌کنندگان به دلیل نبود سرپناه در مناطق مرزی بسیار وخیم است.
بر اساس گزارش ۸۰ درصد عودت‌کنندگان زنان، ۴۸ درصد کودکان و ۱۳ درصد دیگر را زنان سرپرست خانواده تشکیل می‌دهد.
در گزارش آمده است: "در حالی که روند بازگشت به افغانستان جریان دارد، بسیاری از خانواده‌ها به مناطق خود بازگشته اند و بیشتر آنان در ولایات ننگرهار، قندهار، کنر، کابل و کندز مسکن گزیده اند".
بر اساس این گزارش، ۲۰ درصد خانواده‌ها به ولایات جنوبی افغانستان، ۴۷ درصد خانواده‌ها به ولایات شرقی و ۱۰ درصد به ولایات مرکزی بازگشته اند.
همچنان گزارش با اشاره به شروع فصل زمستان گفته است که شرایط در مناطق مرزی بدتر شده، عودت‌کنندگان در سرمای شدید و بدون امکان سرپناه مناسب می‌خوابند، کمبود آب صحی آشامیدنی و نگرانی از افزایش بیماری‌ها وجود دارد.
اداره امور زنان ملل متحد گفته است که اکثر خانواده‌ها پلان دارند که برای کوتاه‌مدت با وابستگان شان زندگی کنند، اما در درازمدت دربارۀ هیچ برنامه‌ای فکر نکرده اند.
کمبود امکانات
گزارش حاکی از آن است که زندگی عودت‌کنندگان با وابستگان شان، باعث افزایش فشار بر امکانات مالی خانواده‌ها شده است.
در گزارش آمده است که در شرایط بحران انسانی که دو سوم جمعیت افغانستان را تحت تاثیر قرار داده است، بازگشت اجباری مهاجران افغان در زمانی آغاز شده است که خانواده‌ها در افغانستان از قبل برای فرار از وضعیت نامناسب در تقلا بودند.
گزارش گفته است که خانواده‌های عودت‌کننده به طور متوسط شش فرزند دارند که این وضعیت، راه را به تهدیدات ایمنی دختران خانواده‌های عودت‌کننده و میزبان، هموار کرده و ممکن است که به اندازهٔ بسنده، اتاق خواب و حمام در دسترس آنان قرار نداشته باشد.
همچنان در شرایطی که محدودیت‌ها بر زنان اعمال شده، بر اساس گزارش، زنان مجبور اند که اکثر اوقات شان را در خانه بگذرانند و این امر برای خانواده‌هایی که از سوی زنان سرپرستی می‌شوند، بسیار مشکل خواهد بود.
در گزارش آمده است: "این وضعیت بی‌ثبات بر سلامت روان زنان تاثیر گذاشته است، در بحث‌های گروپی که با زنان مصاحبه صورت گرفته، آنان دربارۀ وضعیت کنونی و آیندۀ شان تاسف نشان داده اند".
اداره امور زنان ملل متحد گفته است که علاوه بر افسردگی ناشی از این وضعیت برای زنان، اکثر زنان عودت‌کننده تمام وسایل خود را در پاکستان رها کرده و شاهد بازداشت شوهران و سایر بستگان خود توسط نیروهای امنیتی پاکستان بوده و بدون آنان مجبور به بازگشت به افغانستان شده اند.
بر اساس گزارش، بسیاری از زنان در تورخم و سپین‌بولدک گفته اند که شوهرانشان در پاکستان به دلیل نداشتن مدارک بازداشت شده اند.
اداره امور زنان ملل متحد گفته که فقدان تذکره ممکن است مانع دسترسی زنان به معلومات و خدمات شود.
اداره امور زنان ملل متحد ابراز نگرانی کرده است که این کار با توجه به محدودیت‌های اعمال‌شده بر زنان، چالش‌های بیشتری را برای عودت‌کنندگان زن به دنبال خواهد داشت.
نگرانی از مصوونیت زنان
در این گزارش به ضرورت کمک فوری به عودت‌کنندگان زن، محدودیت‌های اعمال شده برای زنان در افغانستان، کمبود منابع برای زنان در زمان اسکان مجدد و موانع موجود در این زمینه نیز اشاره شده است.
با توجه به این مشکلات، به گفتۀ اداره زنان ملل متحد، زنان عودت‌کننده خواهان تامین سرمایه اولیه از نهادهای کمک‌رسان برای راه اندازی مجدد کسب و کار شان شده اند.
بر اساس گزارش، خانواده‌های تحت سرپرستی زنان گفته اند که ممکن است پس از بازگشت به مناطق خود شروع زندگی در آنجا برایشان دشوار باشد و این باعث از دست‌دادن کمک‌های بشری می‌شود.
همچنان زنان گفته اند که در مورد محل بودوباش شان معلومات ندارند. ۴۶۳ زن به سازمان بین‌المللی مهاجرت گفته اند که در قندهار خواهند ماند، ۴۲۶ زن گفته اند که در کابل خواهند ماند و ۳۳۹ زن دیگر نیز گفته اند که می خواهند در جلال آباد بمانند.
در این گزارش گفته شده است که ضمن پاسخگویی به بازگشت زنان به افغانستان، آگاهی از نیازهای زنانی که ممکن است به دلیل قومیت و کار در رژیم گذشته به پاکستان مهاجرت کرده باشند، لازمی است.
نگرانی از خشونت علیه زنان
گزارش گفته است که در نتیجۀ گفتگو با شماری از زنان، از موارد دردناک خشونت جنسیتی پرده برداشته شده است.
به گفتۀ برخی از این زنان، به دلیل ازدواج فوری و اجباری در خانواده‌هایشان از افغانستان به پاکستان آواره شده بودند.
آنان در محلی که مسکن می‌گزینند از ضرورت تامین مصوونیت و امنیت جانی شان نیز یادآوری کرده اند.
بر اساس گزارش، اکثر زنان پس از سقوط نظام پیشین و روی کارآمدن حاکمیت طالبان به پاکستان پناه برده بودند که به گفتۀ نهادهای امدادرسان این مسله "در طول اسکان مجدد تهدیدها را افزایش می‌دهد".
همچنان گزارش گفته است که زنان دارای معلولیت در دسترسی به کمک‌های بشری با چالش‌های متعددی مواجه اند.