مرکز خبرنگاران افغانستان می‌گوید که طی دو سال گذشته دستورالعمل‌های طالبان سبب محدودیت سیستماتیک آزادی رسانهها و دسترسی به اطلاعات شده است.
این نهاد امروز پنجشنبه ۲۸ سپتمبر (ششم میزان) با نشر اعلامیه‌ای گفت که طالبان در دو سال اخیر دست کم ۱۳ دستورالعمل در زمینه فعالیت رسانهها و خبرنگاران صادر کرده است.
به باور این نهاد این دستورالعمل‌ها منجر به محدودیت شدید در کار رسانه‌ای و عقب‌گرد بی‌سابقه در دسترسی به اطلاعات در افغانستان شده است.
مرکز خبرنگاران افغانستان افزود که "جلوگیری از کار زنان در رادیو و تلویزیون ملی" نخستین دستورالعمل طالبان بود که سبب محرومیت زنان در این رسانه شد.
طالبان در روزهای نخست حاکمیت مجدد شان بر افغانستان دستور دادند که کارمندان زن اجازه ورود به رادیو و تلویزیون ملی افغانستان را ندارند. در حال حاضر نیز هیچ زنی در این رسانه کار نمی‌کند.
مرکز خبرنگاران افغانستان گفته است که ممنوعیت پوشش تظاهرات و اعتراض‌های مدنی دومین دستورالعمل طالبان در جهت محدودیت کار رسانه‌ای و دسترسی به اطلاعات شمرده می‌شود.
وزارت داخلۀ طالبان به تاریخ ۱۷ سنبله ۱۴۰۰ خورشیدی انجام تظاهرات را زیر هر عنوانی ممنوع خواند که به گفتۀ مرکز خبرنگاران دستورالعمل شفاهی در مورد ممنوع‌بودن پوشش تظاهرات و اعتراض‌های مدنی نیز متعاقب آن به رسانهها ابلاغ شد.
این در حالی است که طالبان در ماه اسد سال گذشته خورشیدی برخی خبرنگاران از جمله نعمت نقدی و تقی دریابی، خبرنگاران روزنامه اطلاعات روز را که جهت پوشش تظاهرات و اعتراض‌های خیابانی زنان رفته بودند، بازداشت و لت‌وکوب کردند.
مرکز خبرنگاران افغانستان گفته است که قاری یوسف احمدی رییس مرکز رسانه‌های حکومت طالبان در ۲۸ سنبله ۱۴۰۰ مقرره تازه‌ای را برای کار خبرنگاران اعلام کرد.
این مرکز گفته است: "سه ماده نخست این دستورالعمل برگرفته از قانون رسانه‌های همگانی کشور است اما تعاریف آن از موضوعات در تضاد با اسلام و توهین به حریم ملی و شخصیت ملی واضح نیست و می‌تواند زمینه‌ساز فشار بر خبرنگاران و رسانهها شود".
"آن موضوعاتی که با اسلام در تضاد باشد، نشر نشود"، "در فعالیت‌های رسانه به شخصیت‌های ملی توهین نشود" و "به حریم ملی و شخصی توهین نشود" سه مادۀ نخست این دستورالعمل است.
وزارت اطلاعات و فرهنگ حکومت طالبان در ماه میزان ۱۴۰۰ در نامهٔ شش ماده‌ای به امضای ذبیح‌الله مجاهد، معین این وزارت به برخی از شبکه‌های تلویزیونی دستور داد که "گروه طالبان" را به عنوان "امارت اسلامی افغانستان" خطاب کنند.
از دید مرکز خبرنگاران افغانستان این دستورالعمل رسانه‌های افغانستان را "مکلف" می‌سازد که "طالبان را به عنوان حکومت افغانستان به رسمیت بشناسند" در حالی که تا اکنون هیچ کشوری در جهان آن را به رسمیت نشناخته است.
ممنوع بودن نشر موسیقی در رسانهها، منع حضور زنان در نمایشنامه‌های تلویزیونی و منع نشر فلم و سریال، تفکیک زنان و مردان در رسانهها و ممنوعیت مصاحبه زنان با مردان و یا مردان با زنان، وضع محدودیت برای مصاحبه با مخالفان و منتقدان طالبان، ممنوعیت برگزاری کارگاه‌های آموزش خبرنگاری مختلط زنان و مردان، ممنوعیت کار با رسانه‌های ممنوعه – رسانه‌های افغان یا خارجی که جواز نشراتی وزارت اطلاعات و فرهنگ حکومت طالبان را نداشته باشند – از دیگر دستورالعمل‌های طالبان برای رسانهها و خبرنگاران است.
همچنان مرکز خبرنگاران افغانستان ممنوع شدن پخش برنامه‌های تلویزیون‌های بین‌المللی در افغانستان، وضع محدودیت در نشر اعلان‌های تجارتی با محتوای سیاسی، امنیتی و اجتماعی و خودداری رسانهها از نقد کارکرد مسوولان طالبان را از دستورالعمل‌های دیگر حکومت طالبان در راستای محدودیت فعالیت رسانه‌ای و دسترسی به اطلاعات یاد کرده است.
مرکز خبرنگاران افغانستان می‌گوید که این دستورالعمل‌ها در حالی صادر شده و جنبه اجرایی گرفته اند که مسوولان وزارت اطلاعات و فرهنگ و سخنگوی حکومت طالبان بارها از "تایید تلویحی قانون رسانه‌های همگانی و قانون دسترسی به اطلاعات" مربوط به دوره جمهوریت خبر داده اند.
اما این مرکز گفته است: "بررسی و تحلیل مرکز خبرنگاران افغانستان از این دستورالعمل‌ها و جدیت امارت اسلامی [حکومت طالبان] در اجرای آن نشان می‌دهد که به احتمال زیاد طرح تعدیل قوانین رسانه‌ای که گفته می‌شود به زودی توشیح خواهد شد، فراتر از آن تغییرات اندکی است که تا اکنون اعلام شده است".
این در حالی است که مقامات طالبان بارها تاکید کرده اند که به آزادی رسانهها متعهد اند، آنهم به شرطی که رسانهها برای تخریب نظام نشرات نداشته باشند.