سه سال حکومت طالبان و مشکلات و اندوه آن به وضوح در چشمان قهوهای درخشان پروانه ملک، دیده میشود.
در سالگرد خروج نیروهای امریکایی از افغانستان، مدافعان حقوق بشر میگویند که واشنگتن باید نگاه جدیتری به وضعیت دختران جوان بیشماری بیاندازد که تحت رژیم سرکوبگر طالبان رنج میبرند.
پدر پروانه در سال ۲۰۲۱، زمانی که آخرین نیروهای امریکایی پس از دو دهه افغانستان را ترک کردند، او را به ازدواج با مردی بسیار بزرگتر از وی فروخت.
پروانه در آن زمان تنها نه سال عمر داشت؛ سنی که حتا بر اساس معیارهای محلی نیز بسیار خورد است. بسیاری از دختران افغان در نوجوانی به ازدواج مجبور میشوند.
صندوق وجهی ملل متحد برای کودکان (یونیسف) در سال ۲۰۲۱ نسبت به افزایش شدید ازدواج کودکان هشدار داد، به ویژه در زمانی که نیروهای غربی و سازمانهای امدادی از افغانستان خارج شدند و خانوادههای افغان از شبکه حمایتی این گروهها محروم شدند.
برخی از نامزدیها شامل دختران نوزادی بودند که تنها ۲۰ روزه بودند.
رسانههای محلی گزارش دادهاند که حتا دختران هفت ساله نیز به عقد نکاح فرماندهان طالبان درآمدهاند.
استفانی سینکلیر، عکاس و بنیانگذار گروه غیرانتفاعی "خیلی جوان برای ازدواج"، گفت: "آنچه که طالبان بر سر زنان و دختران میآورند، به طور قطع جنایت علیه بشریت است. دختران و زنان افغان در داخل کشور واقعاً در رنج هستند، به گونهای که در هیچ جای دیگر جهان نمیتوان چنین وضعیتی را دید."
اوایل ماه جاری، در رویدادی که به مناسبت سالگرد خروج نیروهای امریکایی برگزار شده بود، یکی از مقامات طالبان سخنرانی چالشبرانگیزی داشت و از مداخلات خارجی انتقاد کرد.
مولوی عبدالکبیر، معاون رییس الوزرای طالبان، گفت: "رهبری جدید اختلافات داخلی را از بین برده و دامنه وحدت و همکاری در کشور را گسترش داده است. هیچ کس اجازه نخواهد داشت در امور داخلی ما دخالت کند و خاک افغانستان علیه هیچ کشوری استفاده نخواهد شد."
او و دیگر سخنرانان در این رویداد درباره مشکلات روزمره مردم غیرنظامی صحبتی نکردند. زنان، از جمله خبرنگاران زن از شرکت در این رویداد منع شده بودند.
در ماه جاری رژیم طالبان قانون امر به معروف و نهی از منکر را تصویب کرد که سیر و سفر زنان را محدود میکند و از آنان میخواهد که بدن خود را بپوشانند و صدای خود را در ملا عام خاموش کنند.
به دنبال توشیح قانون امر به معروف و نهی از منکر از سوی رهبر طالبان و واکنشهای گسترده به آن، نهادهای مدافع حقوق بشر به شمول ادارۀ زنان ملل متحد و کمیشنری عالی حقوق ملل متحد این قانون را به شدت محکوم کرده و خواستار لغو آن شده است.
روینا شمداسانی، سخنگوی کمیشنری عالی حقوق بشر ملل متحد گفت: "این قانون که توسط مقامات فعلی افغانستان برای ترویج تقوا و جلوگیری از منکر تصویب شده است، سیاستهایی را تقویت میکند که حضور زنان را به طور کامل از عرصه عامه حذف، صدای آنان را خاموش و آنان را از استقلال فردیشان محروم میکند، به طوری که عملاً آنها را به سایههای بیچهره و بیصدا مبدل میکند."
گروه طالبان که از اگست ۲۰۲۱ به اینسو بر افغانستان حاکم است، تا کنون از سوی سازمان ملل متحد یا هیچ کشور جهان به عنوان حکومت افغانستان به رسمیت شناخته نشده است، اما این رژیم به تدریج در حال کسب به رسمیت شناختن است.
امسال چین نخستین کشوری بود که اعتبارنامههای سفیرمنصوب شدهٔ طالبان را پذیرفت و وزیر امور خارجه روسیه نیز اخیراً طالبان را به عنوان "قدرت واقعی" در افغانستان توصیف کرد.
سرگی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه گفت: "ما هرگز سفارت خود را از آنجا خارج نکردیم و جمهوری خلق چین نیز این کار را نکرده است. سفیر افغانستان به همراه سایر سفرا اعتبارنامهٔ خود را به شی جین پینگ، رییس جمهور چین در بیجینگ تقدیم کرد. قزاقستان اخیرا تصمیم گرفت آنان را از فهرست سازمان های تروریستی حذف کند. ما هم در حال انجام چنین کاری هستیم."
واشنگتن از به رسمیت شناختن طالبان به عنوان دولت مشروع افغانستان خودداری کرده و فاصله خود را حفظ کرده است. با این حال، قصر سفید به طور مکرر تاکید کرده که همچنان نفوذ خود را بر طالبان حفظ میکند.
جو بایدن، رییس جمهور ایالات متحده، در بیانیهای که این هفته به مناسبت سالگرد خروج پر هرج و مرج نیروهای امریکایی از افغانستان منتشر شد، اشارهای به طالبان نکرد. او افغانستان را به عنوان "قبرستان امپراتوریها" توصیف کرده است؛ اصطلاحی که به مقاومت سرسختانه افغانها در برابر نفوذ خارجی اشاره میکند.
احمد مسعود، رهبر جبهه مقاومت ملی افغانستان در هفتهٔ جاری در نشستی که از سوی انستیتیوت پژوهشی هدسن در واشنگتن دیسی برگزار شده بود گفت که پایمال کردن حقوق نیمی از جمعیت کشور نه تنها سیاستی نادرست بلکه سیاست بد است.
او گفت: "آنها نماینده خواستههای مردم نیستند. جوانان افغانستان، به ویژه دختران جوان، آرزوها و خواستههایی دارند که تفاوتی با همسالانشان در سراسر جهان ندارد."
کاملا هریس، معاون ریاست جمهوری و نامزد دموکرات در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴ ایالات متحده، نیز در بیانیهٔ خود به مناسبت سالگرد خروج ایالات متحده از افغانستان، مانند بایدن، اشارهای به رفتار ناگوار طالبان با دختران و زنان نکرد، اگرچه کمپاین او قوانین طالبان را که مانع رفتن دختران بالاتر از صنف ششم به مکاتب شده است، قاطعانه رد کرده است.
دونالد ترمپ، رقیب جمهوریخواه هریس در انتخابات ریاست جمهوری، نیز با تمرکز بر مرگ ۱۳ سرباز امریکایی، از خروج ادارهٔ بایدن از افغانستان انتقاد کرد.
استفانی سینکلیر از رهبران امریکا خواست تا نه بر مردان در قدرت، بلکه بر صدای زنانی که خاموش شدهاند تمرکز کنند و عواقب سختتری را بر رژیم طالبان تحمیل کنند. او تاکید کرد: "ما واقعاً باید پاسخگویی بیشتری از طالبان در مورد جنایاتشان بخواهیم."
او و سایر فعالان از قدرتهای خارجی میخواهند که فشار بیشتری بر این رژیم وارد کنند.
سینکلیر گفت:"در غیر این صورت، ما به تدریج به سوی عادیسازی وضعیت حرکت میکنیم. چیزی بعدی که خواهیم شنید منع دختران از رفتن به مکاتب ابتداییه خواهد بود. اوضاع فقط بدتر خواهد شد. این روشن است که [طالبان] تغییر نکرده اند، بلکه همان موضعگیری سختگیرانهای را در پیش گرفته اند که در اواخر دهه ۹۰ داشتند."
گروه "بسیار جوان برای ازدواج" توانست شوهر پیر پروانه را متقاعد کند که او را به خانوادهاش بازگرداند. داستان او الهامبخش این گروه شد تا صندوقی به نام او تاسیس کند که اکنون هر ماه حدود ۱۰۰۰ خانواده افغان را تغذیه میکند و لوازم ضروری مانند کمپل و لوازم را برای نوزادان فراهم میکند.
و اکنون، پروانه جایی است که باید باشد: در مکتب. استفانی سینکلیر میگوید: "او شخصیت جالبی دارد. او نظرات بسیار بزرگی دارد و میخواهد معلم یا داکتر شود، و میخواهد کاری انجام دهد، و قدرت انجام آن را دارد... مشکل این است که او در جامعهای زندگی میکند که تحت این رژیم به او اجازه نمیدهد این کار را انجام دهد و متاسفانه، در حال حاضر میلیونها پروانه وجود دارند."
با نزدیک شدن پروانه به صنف ششم، جایی که بیشتر دختران به جای نگرانی درباره ازدواج، به تکالیف مکتب، دوستان و دوران بلوغ فکر میکنند، او باری سنگینی بر دوش جوان خود حمل میکند: تحصیلات او، مگر اینکه چیزی تغییر کند، به زودی پایان خواهد یافت.
اما در سالهای کمی که برای او باقی مانده، با لبخندی گسترده و چشمانی قهوهای و پر از امید و شادی، او چیزی دیگر را به سینه خود میفشارد: کتابهای مکتب.
گروه