یک پژوهشگر سازمان دیدبان حقوق بشر می‌گوید که بازگشایی مکاتب دختران برای طالبان کاری دشوار نیست، اما به گفتۀ وی حکومت طالبان ارادۀ آن را ندارد.
فرشته عباسی، پژوهشگر دیدبان حقوق بشر برای جنوب آسیا، به صدای امریکا گفت که این سازمان طی یک سال گذشته مسلۀ محرومیت دختران بالاتر از صنف ششم را جدی دنبال کرده است.
او با اشاره به این محرومیت دختران گفت که اگر آنان نتوانند به آموزش در مکاتب ادامه دهند، واجد شرایط برای شمولیت در پوهنتون‌ها نیز نخواهند بود. به گفتۀ وی، از سال روان دیگر دختران فارغ صنف ۱۲ در افغانستان نیست که وارد پوهنتون‌ها شوند و تحصیلات عالی داشته باشند.
خانم عباسی گفت: "هر باری که برای این موضوع دادخواهی شده، سازمان‌ها و کشورهای مختلف آمدند و بارها این را گفتند که دختران افغانستان باید حق دسترسی به آموزش را داشته باشند، جوابی که از طالبان گرفته شده، این است که آن‌ها هیچ مشکلی با حق آموزش دختران ندارند، ولی هنوز پالیسی‌ها ساخته نشده و هنوز آمادگی ندارند که دختران را دوباره به مکتب روان بکنند."
پس از آن که گروه طالبان بار دیگر در ماه اگست سال گذشتۀ میلادی بر افغانستان مسلط شد، دروازه‌های مکاتب متوسطه و لیسه را به روی دختران بسته کرد و با وجود تعهدات این گروه برای بازگشایی مکاتب، هنوز هم دختران افغان از فراگیری آموزش از صنف ششم به بالا محروم اند.
به باور این پژوهشگر دیدبان حقوق بشر مساله بستهماندن مکاتب دخترانه بسیار پیچیده نیست. او افزود که اگر طالبان بخواهند فردا می‌توانند دروازه‌های مکاتب را به روی دختران باز بکنند.
خانم عباسی گفت: "۱۲ ماه گذشته نقض‌های حقوق بشری طالبان واضح و روشن این را نشان می‌دهد که طالبان هیچ تعهدی به رعایت موازین حقوق بشری و حقوق انسانی و اساسی شهروندان افغانستان، به شمول زنان افغانستان ندارند و یک سال گذشته به مردم دروغ گفتند، اراده‌ای برای بازکردن دروازه‌های مکتب به روی دختران افغانستان نیست."
به گفتۀ خانم عباسی، در وضعیتی که هم اکنون مردم افغانستان از گرسنگی می‌میرند، طالبان به جای اولویت‌های مهار گرسنگی، به محدودیت‌های بیشتر بر حقوق زنان در افغانستان اولویت داده اند. او تاکید کردکه طالبان باید اولویت‌های شان را در شرایط کنونی بازنگری و مکاتب را به روی دختران باز کنند.
فعالان حقوق بشر به این نظر اند که طالبان جهت کسب مشروعیت بین‌المللی، شهروندان افغانستان به ویژه حقوق زنان را گروگان گرفته اند.
یکی از این فعالان در کابل که نخواست نامش فاش شود، به صدای امریکا گفت که دختران رهبران طالبان در دیگر کشورها آموزش می‌بینند، در آنجا مسله شریعت وجود ندارد، اما حکومت این گروه با روایت اشتباه از دین تمام عقدۀ شان را بر زنان افغانستان خالی می‌کنند.
او گفت: "دختران خودشان در پاکستان و کشورهای عربی درس می‌خوانند. چرا مسایل شرعی را برای فرزندان خود توصیه نمی‌کنند و آمدند این‌جا میلیون‌ها دختر را که از لحاظ شرعی و میتود هیچ مشکلی در مکاتب وجود ندارد، به گروگان گرفته اند."
این در حالی است که عزیز احمد رایان، رییس نشرات و سخنگوی این وزارت روز سه‌شنبه به خبرنگاران گفت که هر زمانی در مورد طرح بازگشایی مکاتب، عالمان دینی و شورای رهبری این گروه به توافق برسند، رهنمود ترتیب شود، این مشکل حل خواهد شد.
به گفتۀ سخنگوی وزارت معارف حکومت طالبان، بازگشایی مکاتب بالاتر از صنف ششم، به راه حل، میکانیزم مناسب، زمان بیشتر، کار و ذهنیت سازی نیاز دارد. اما حکومت طالبان با گذشت یک سال برای تدوین یک طرح در زمینۀ بازگشایی مکاتب موفق نشده است.
آقای رایان افزود: "اصلاً در تمام امارت اسلامی هیچ کسی چه در موقف بالا و چه در موقف پایین با آموزش دختران مخالف نیستند، اما در زمینۀ میکانیزم، طرح، میتود، دربارۀ وقت، پالیسی و راهکار برخی مسایل وجود دارد که هنوز تمام رهبری امارت اسلامی و نهادهای مسوول به تفاهم و نتیجه نرسیده اند".
این در حالی است که اخیراً صندوق وجهی سازمان ملل متحد برای کودکان (یونیسف) از ادامۀ بستهماندن مکاتب متوسطه و لیسۀ دختران در افغانستان ابراز نگرانی کرده و گفت که ادامۀ محرومیت دختران از آموزش، حداقل ۵۰۰ میلیون دالر به اقتصاد این کشور آسیب وارد کرده است.
یونیسف به تاریخ ۱۵ اگست (۲۴ اسد) در یک گزارش تحلیلی گفت که ادامۀ این وضعیت تاثیر "مخربی بر اقتصاد این کشور" خواهد گذاشت. به گفتۀ یونیسف، تاوان اقتصادی دور نگه‌داشتن دختران افغان از آموزش برابر به ۲.۵ درصد از تولیدات ناخالص سالانۀ داخلی افغانستان است.